ساختار سازمانی چیست؟ 6 راه تدوین ساختار سازمانی
یکی از مواردی که هر یک از کارکنان سازمان ها، چه افراد تازه وارد چه افراد قدیمی باید با آن آشنا شوند، ساختار سازمانی است.
وقتی صحبت از ساختار سازمانی میشود، افراد یک سازمان خشک و رسمی به ذهنشان میرسد؛ درحالی که ساختار سازمانی به بهتر شدن ارتباطات و صمیمی تر شدن افراد در سازمان کمک میکند.
هم چنین، ساختار سازمانی مشخص کننده وظایف هر فرد در جایگاه مختلف سازمان است؛ دانستن آن به رشد کسب و کار کمک میکند.
ساختار سازمانی چیست؟
ساختار سازمانی(Organizational Structure) سیستمی است که چگونگی هدایت فعالیت های خاص به منظور دستیابی به اهداف یک سازمان را مشخص می کند. این فعالیت ها می تواند شامل قوانین، نقش ها و مسئولیت ها باشد.
ساختار سازمانی همچنین تعیین می کند که چگونه اطلاعات بین سطوح درون شرکت جریان می یابد. به عنوان مثال، در یک ساختار متمرکز، تصمیمات از بالا به پایین جریان می یابد، در حالی که در یک ساختار غیرمتمرکز، قدرت تصمیم گیری بین سطوح مختلف سازمان توزیع می شود. وجود ساختار سازمانی به شرکت ها اجازه می دهد تا کارآمد و متمرکز باقی بمانند.
تاریخچه ساختار سازمانی
ساختارهای سازمانی از دوران باستان شکارچیان و کلکسیونرها در سازمان های قبیله ای از طریق ساختارهای قدرت بسیار سلطنتی و روحانی تا ساختارهای صنعتی و ساختارهای فراصنعتی امروزی توسعه یافت.
همانطور که توسط لارنس بی مور اشاره شده است، نظریه پردازان اولیه ساختار سازمانی، تیلور، فایول و وبر «اهمیت ساختار را برای اثربخشی و کارایی می دیدند. هنگامی که در دهه 1930، شورشی آغاز شد که به عنوان نظریه روابط انسانی شناخته شد، هنوز ایده ساختاری که در آن نیازها، دانش و نظرات کارکنان ممکن بود رسمی شود، شناخته نشده بود. با این حال، دیدگاه متفاوتی در دهه 1960 مطرح شد که نشان میدهد ساختار سازمانی “یک نتیجه است.”
در قرن بیست و یکم، نظریه پردازان سازمانی مانند لیم، گریفیث و سامبروک (2010) بار دیگر پیشنهاد می کنند که توسعه ساختار سازمانی بسیار وابسته به بیان استراتژی ها و رفتار مدیریت و کارمندان است که توسط توزیع قدرت محدود می شود.
انواع ساختار سازمانی
ساختار سازمانی به چند دسته تقسیم بندی شده اند که در ادامه آن ها را بررسی خواهیم کرد.
- ساختار تابعی
اولین و رایج ترین ساختار عملکردی است. به این ساختار سازمانی بوروکراتیک نیز گفته می شود و یک شرکت را بر اساس تخصص نیروی کار بررسی می کند. اکثر کسب و کارهای کوچک تا متوسط یک ساختار کاربردی را پیاده سازی می کنند. تقسیم بنگاه به بخش هایی متشکل از بازاریابی، فروش و عملیات، عمل استفاده از یک ساختار سازمانی بوروکراتیک است. - ساختار تقسیمی یا چندبخشی
نوع دوم در میان شرکت های بزرگ با واحدهای تجاری بسیار رایج است. شرکتی که از این روش استفاده می کند، ساختار تقسیمی یا چندبخشی (M-Form) نامیده می شود، تیم رهبری خود را بر اساس محصولات، پروژه ها یا شرکت های تابعه خود ساختار می دهد. نمونه بارز این ساختار جانسون و جانسون است. با هزاران محصول و خط کسب و کار، شرکت ساختار خود را به گونهای تشکیل میدهد که هر واحد تجاری بهعنوان شرکت خود با رئیس خود عمل میکند. - مبتنی بر تیم
مشابه ساختارهای تقسیمی یا عملکردی، سازمانهای مبتنی بر تیم به تیمهای به هم پیوسته از کارکنان که اهداف و وظایف خاصی را انجام میدهند، تفکیک میشوند، اما جایی که هر تیم واحدی است که شامل رهبران و کارکنان است. - ساختار مسطح
این ساختار به عنوان یک ساختار افقی نیز شناخته می شود، نسبتا جدیدتر است و در بین بسیاری از استارتاپ ها استفاده می شود. همانطور که از نام اشاره دارد، سلسله مراتب و زنجیره فرماندهی را مسطح می کند و به کارمندان خود استقلال زیادی می دهد. شرکت هایی که از این نوع سازه استفاده می کنند سرعت اجرا بالایی دارند.
- ساختار ماتریسی
شرکت ها همچنین می توانند ساختار ماتریسی داشته باشند. همچنین گیج کننده ترین و کم استفاده ترین است. این ساختار کارمندان را در بین مافوق، بخش ها یا بخش های مختلف ماتریس می کند. به عنوان مثال، کارمندی که برای یک شرکت ماتریسی کار می کند، ممکن است هم در زمینه فروش و هم در خدمات مشتری وظایفی داشته باشد. - ساختار دایره ای
ساختارهای دایرهای سلسله مراتبی هستند، اما گفته میشود که دایرهای هستند زیرا کارمندان و مدیران سطوح بالاتر را با حلقههای متحدالمرکز در حال گسترش به بیرون، که شامل کارکنان و کارکنان سطح پایینتر است، در مرکز سازمان قرار میدهد. هدف از این روش سازماندهی تشویق ارتباطات و همکاری باز در میان رده های مختلف است. - ساختار شبکه
ساختار شبکه پیمانکاران و فروشندگان شخص ثالث را سازماندهی می کند تا وظایف کلیدی خاصی را انجام دهند. دارای یک دفتر مرکزی نسبتا کوچک با دفاتر ماهواره ای پراکنده جغرافیایی، همراه با وظایف کلیدی که به شرکت ها و مشاوران دیگر برون سپاری شده است.
اهمیت ساختار سازمانی برای کسب وکارها چیست؟
ساختار سازمانی مهم است زیرا به سازمان شما دستور می دهد ارزش را به بازار ارائه دهد. زنجیره ارزش سازمان شما دنباله ای از عملیات سطح بالا است که فرآیند ارزش آفرینی اصلی شما را نشان می دهد. این تبدیل استراتژی رقابتی به فعالیت است. بنابراین، زنجیره ارزش اصل سازماندهی مرکزی برای تصمیم گیری در مورد ساختار است. اگر سازمان ها بر اساس یک اصل مرکزی متفاوت ساختار یافته باشند، سازمان برای انجام کاری متفاوت طراحی می شود.
ارتباط محکمی بین ایده های استراتژی رقابتی، زنجیره ارزش و ساختار ایجاد کنید. در این رابطه است که اهمیت ساختارهای طراحی سازمانی به وضوح قابل تشخیص است. مزیت این درک این است که کار اصلی سازمان شما همیشه پایه مشاهدات، مشورت ها و تصمیمات مرتبط با نحوه سازماندهی و رهبری افراد باقی خواهد ماند.
اهمیت ساختار سازمانی در رابطه آن با استراتژی و زنجیره ارزش یافت می شود.همچنین درک این نکته ضروری است که هیچ ساختاری نمی تواند تمام نیازهای عملیاتی شما را برای انعطاف پذیری و سرعت برآورده کند.
مزایای ساختار سازمانی چیست؟
داشتن یک ساختار سازمانی تعریف شده، فواید متعددی برای هر سازمانی دارد. در این قسمت برخی از مزایای داشتن ساختار سازمانی آورده شده است:
- تصمیم گیری سریعتر
هنگامی که تیم های مختلف شرکت شما به طور مؤثرتری ارتباط برقرار می کنند، ارتباطات کلی شرکت شما نیز تأثیر مثبتی خواهد داشت. این امر منجر به تصمیم گیری سریعتر می شود. به عبارت دیگر می توان از جریان اطلاعات با ساختار سازمانی برای ارتقای تصمیم گیری سریعتر استفاده کرد. - مکان تجاری متعدد
اگر صاحب کسب و کار هستید، داشتن یک ساختار سازمانی کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که همه مکان های شما به طور مشابه عمل می کنند و از رویه های یکسانی پیروی می کنند. از آنجا که مالکان نمی توانند در هر مکانی باشند، یک ساختار سازمان یافته می تواند آرامش خاطر را برای شما فراهم کند. این به ویژه زمانی اتفاق میافتد که شرکت شما شروع به رشد کند. - بهبود بهره وری عملیاتی
از آنجایی که ساختارهای سازمانی شرکتها را به تیمها یا شاخههای مختلف تقسیم میکنند، کمک میکنند تا اطمینان حاصل شود که تمام وظایف و مسئولیتهای ویژه آن بخشها راحتتر برآورده میشوند. وقتی یک کارمند بداند باید روی چه چیزی کار کند، میتواند سریعتر و کارآمدتر عمل کند. در اصل، یک ساختار سازمان یافته یک سیستم کارآمد و کارآمد ایجاد می کند که به بهبود کلی عملیات شرکت کمک می کند. - عملکرد بیشتر کارکنان
هنگامی که به یک کارمند وظایف و مسئولیتهای خاصی محول میشود، میتوانند در کار خود به خوبی عمل کنند. یک ساختار سازمان یافته راهنمایی هایی را برای کارکنان فراهم می کند که هر روز به بهترین شکل ممکن عمل کنند. بهبود عملکرد کارکنان همچنین می تواند به روحیه و اعتماد به نفس بیشتر کارکنان منجر شود. - جلوگیری از کارهای تکراری
هنگامی که کارکنان بر اساس مهارت و تخصص خود به تیم ها تقسیم می شوند، خطر تداخل وظایف شغلی از بین می رود. برای مثال، اگر پروژهای به یک تیم واگذار شود، تیمهای دیگر میدانند که مسئولیت آنها بر عهده آنها نیست، زیرا وظایف خود را نیز مشخص میکنند. - کاهش تعارض کارکنان
استفاده از ساختارهای سازمانی می تواند به طور بالقوه تعارض بین کارکنان را از بین ببرد. در حالی که عوامل متعددی می تواند در این زمینه نقش داشته باشد، زمانی که یک کارمند وظایف خود را بداند، تمرکز بیشتری روی کار خود خواهد داشت. در بیشتر موارد، این یک راه عالی برای جلوگیری از هرگونه درگیری فزاینده بین همکاران است. - ارتباط بهتر
در حالی که این امر از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است و به ساختار سازمانی خاص موجود بستگی دارد، سلسله مراتب سازمانی پتانسیل ایجاد ارتباط سالم بین بخشها و تیمهای مختلف را دارد. هنگامی که وظایف به تیم ها و افراد مختلف محول می شود، دیگران در محل کار می دانند که برای برخی موارد به چه کسی مراجعه کنند. برای مثال، اگر در تیمی با یک مدیر هستید، میدانید که در صورت بروز مشکلات به چه کسی گزارش دهید. به طور مشابه، اگر شخصی از بازاریابی در مورد طراحی پروژه سوالی داشته باشد، می داند که با بخش هنر تماس بگیرد.
6 راه تدوین ساختار سازمانی
هنگامی که شروع به درک نحوه برخورد کسب و کارتان با عوامل بالا کردید، آماده شروع ساختن (یا تغییر شکل) ساختار سازمانی خود هستید.
این روند به صورت زیر است:
دسترسی به ادامه این محتوا مخصوص اعضای اوج است. برای عضویت بر دکمه زیر کلیک کنید.
سوالات متداول درباره ساختار سازمانی
ساختار سازمانی چیست؟
ساختار سازمانی، سیستمی است که چگونگی هدایت فعالیت های خاص به منظور دستیابی به اهداف یک سازمان را مشخص می کند.
ساختار سازمانی چه کمکی به کسب و کار من میکند؟
ساختار سازمانی با جلوگیری از تکرار کارهای گذشته و بهبود بهرهوری کارکنان، باعث بهبود استراتژی های سازمان شده، در نتیجه کسب و کار توسعه پیدا میکند.
دیدگاهتان را بنویسید