بلاگ

ماتریس BCG یا ماتریس بوستون چیست؟ + مزایا و معایب+مثال واقعی

ماتریس bcg

ماتریس BCG یا ماتریس بوستون به کسب و کارها کمک می کند تا چشم انداز رقابتی فعلی و آینده خود را درک کنند.

این فرآیند می تواند به صاحبان کسب و کار کمک کند تا محصولات را بهبود بخشند، فرصت های جدید را شناسایی کنند و حتی خدماتی را برای حذف تعیین کنند.

این مقاله برای صاحبان مشاغلی است که می خواهند وضعیت تجارت خود را تجزیه و تحلیل کنند و برای آینده شرکت خود برنامه ریزی کنند.

استفاده از ماتریس BCG دارای اشکالاتی است، بنابراین برخی از سازمان ها ممکن است بخواهند مدل های جایگزین را در نظر بگیرند.

بیش از 50 سال پس از شروع، مدل ماتریس بوستون ابزاری ارزشمند برای کمک به شرکت‌ها برای درک پتانسیل‌های خود باقی مانده است.

در ادامه این مقاله با مفهوم ماتریس BCG آشنا می شویم مزایا و معایب آن را بررسی می کنیم .

مقاله های استراتژی مشاوران غزال

ماتریس BCG مدلی است که برای تجزیه و تحلیل محصولات یک کسب و کار برای کمک به برنامه ریزی استراتژیک بلند مدت استفاده می شود.

ماتریس بوستون به شرکت ها کمک می کند فرصت های رشد جدید را شناسایی کرده و تصمیم بگیرند که چگونه برای آینده سرمایه گذاری کنند.

اکثر شرکت ها محصولات متنوعی را ارائه می دهند، اما برخی از آنها بازدهی بیشتری نسبت به دیگران دارند.

ماتریس بی سی جی به کسب و کار چارچوبی برای ارزیابی موفقیت هر محصول می دهد تا به شرکت کمک کند تعیین کند که کدام یک باید پول بیشتری سرمایه گذاری کند و کدام یک را به طور کلی حذف کند.

همچنین می تواند به شرکت ها کمک کند تا یک محصول جدید را برای معرفی به بازار شناسایی کنند.

ماتریس بوستون بر اساس رشد بازار و سهم نسبی بازار به چهار ربع تقسیم می شود. هر یک از این ربع ها بعداً در این مقاله به طور عمیق تر مورد بحث قرار می گیرند.

(قبل از اینکه به ادامه مطلب بپردازیم دو ماتریس دیگر هم وجود دارد که برای تجزیه و تحلیل و تدوبن استراتژی کسب و کارتان به شما کمک می کند. توصیه می کنیم حتما مقاله ماتریسSWOT  و ماتریس آنسوف را هم مطالعه کنید.)
تحلیل swot مشاوران غزال

مزایای ماتریس BCG چیست؟

ماتریس BCG یک چارچوب ساده است که همه شرکت ها می توانند از آن برای ارزیابی محصولات خود استفاده کنند.

هر کسی می تواند به ماتریس بی سی جی نگاه کند و بفهمد کدام یک از محصولات کسب و کار بهترین عملکرد را دارند.

ماتریس بوستون علاوه بر ارائه یک دید بالا از نحوه عملکرد محصولات، به شناسایی عواملی که هر محصول را موفق یا ناموفق می‌کند کمک می‌کند. همچنین به شما این امکان را می دهد تا ببینید که چگونه محصولات شما در مقابل یکدیگر قرار می گیرند.

ماتریس BCG همچنین ابزار مفیدی برای کشف فرصت‌های جدید در بازار و حذف محصولات با عملکرد ضعیف است که می‌تواند در درازمدت باعث صرفه‌جویی زیادی در شرکت شما شود.

ماتریس BCG یک ابزار تحلیلی پیش بینی کننده نیست و به شما کمک نمی کند محصولات جدیدی را که می توانند در آینده بازار را مختل کنند، شناسایی کنید.

محدودیت های ماتریس بوستون چیست؟

یکی از محدودیت‌های استفاده از ماتریس BCG این است که هیچ عاملی فراتر از سهم بازار و رشد را در نظر نمی‌گیرد. این به این معنی است که تصویر کاملی از دلیل موفقیت یا شکست محصولات شما به شما ارائه نمی دهد.

در حالی که ماتریس BCG یا ماتریس بوستون یک نقطه شروع عالی است، به تنهایی برای هدایت آینده یک شرکت کافی نیست. در بسیاری از موارد، اطلاعات کافی برای رسیدگی به مشکلات پیچیده تجاری ارائه نمی دهد.

پیشنهاد ما این است مقاله ماموریت سازمان را نیز مطالعه کنید.

چگونه یک ماتریس BCG ایجاد کنیم؟

اکنون که فهمیدید ماتریس بی سی جی چیست و برخی از مزایا و معایب آن چیست، بیایید ببینیم چگونه می‌توانید ماتریس بوستون یا ماتریس BCG خود را تنظیم کنید.

برای تجزیه و تحلیل شرکت خود، به داده هایی در مورد سهم بازار نسبی و نرخ رشد محصولات یا خدمات خود نیاز دارید.

هنگام بررسی رشد بازار، باید به طور عینی رقابت خود را تجزیه و تحلیل کنید و از نظر رشد در سه سال آینده فکر کنید. (نیروهای پنج گانه پورتر یک چارچوب مفید برای این نوع تحلیل است.)

با این حال، اگر بازار شما بسیار پراکنده است، می توانید به جای آن از سهم بازار مطلق استفاده کنید. در مرحله بعد، می توانید یک ماتریس BCG بکشید.

در این الگوی ماتریس چهار ربعی BCG، سهم بازار در خط افقی (سمت چپ پایین، بالا سمت راست) و سرعت رشد  بازار در امتداد خط عمودی (پایین پایین، بالا بالا) نشان داده شده است.

چهار ربع ستاره (بالا سمت چپ)، علامت سوال (بالا سمت راست)، گاو شیرده (پایین سمت چپ) و سگ (پایین سمت راست) تعیین شده است.

هر یک از محصولات خود را بر اساس جایگاهی که در سهم بازار و رشد دارند در جعبه مناسب قرار دهید.

جایی که شما خط تقسیم را بین هر ربع تعیین می کنید تا حدی به نحوه مقایسه شرکت شما با رقبا بستگی دارد. در اینجا تجزیه و تحلیل هر ربع ماتریس بوستون است.

ماتریس BCG
برنامه ریزی استراتژیک

این مطلب را هم مطالعه کنید

چهار ربع ماتریس BCG یا ماتریس بوستون چیست؟

ستاره ها

واحدهای تجاری یا محصولاتی که بهترین سهم بازار را دارند و بیشترین پول نقد را تولید می کنند ستاره محسوب می شوند.

انحصارها و محصولاتی که برای اولین بار به بازار عرضه می شوند اغلب ستاره ها نیز نامیده می شوند. با این حال، به دلیل نرخ رشد بالا، ستاره ها مقادیر زیادی پول نقد مصرف می کنند.

این به طور کلی منجر به همان مقدار پولی می شود که در حال خروج است. ستاره‌ها در نهایت می‌توانند به گاو شیرده تبدیل شوند، اگر موفقیت خود را تا زمانی که بازار با رشد بالا کند شود حفظ کنند.

یک اصل کلیدی استراتژی BCG برای رشد، سرمایه گذاری در ستاره ها است.

گاو شیرده (نقدی)

گاو شیرده یا نقدی یک رهبر بازار است که بیشتر از مصرف خود پول تولید می کند. گاوهای نقدی واحدهای تجاری یا محصولاتی با سهم بازار بالا اما چشم انداز رشد کم هستند.

گاوهای نقدی نقدینگی مورد نیاز برای تبدیل یک علامت سوال به یک رهبر بازار، پوشش هزینه های اداری شرکت، تامین مالی تحقیق و توسعه، خدمات بدهی شرکت و پرداخت سود سهام به سهامداران را فراهم می کنند.

به شرکت‌ها توصیه می‌شود برای حفظ سطح فعلی بهره‌وری یا «دوشیدن» سود به‌صورت منفعلانه روی گاوهای شیرده سرمایه‌گذاری کنند.

سگ ها

سگ‌ها که گاهی اوقات به آنها حیوانات خانگی نیز گفته می‌شود، واحدها یا محصولاتی هستند که سهم بازار پایین و نرخ رشد پایینی دارند.

آنها غالباً به هم می ریزند، نه پول زیادی به دست می آورند و نه پول نقد مصرف می کنند. سگ‌ها عموماً تله‌های پول نقد محسوب می‌شوند، زیرا کسب‌وکارها پولی در آن‌ها سرمایه گذاری کرده اند، حتی اگر در ازای آن تقریباً هیچ چیز را پس ندهند.

این واحدهای تجاری کاندیدای اصلی برای واگذاری کنار گذاشته شدن هستند.

علامت سوال

این بخش‌های یک کسب‌وکار چشم‌انداز رشد بالایی دارند اما سهم بازار پایینی دارند. آنها مقدار زیادی پول نقد مصرف می کنند، اما در ازای آن کم پول وارد میکنند.

علامت سوال پول یک شرکت را از دست می دهد. با این حال، از آنجایی که این واحدهای تجاری به سرعت در حال رشد هستند، پتانسیل تبدیل شدن به ستاره در بازاری با رشد بالا را دارند.

به شرکت‌ها توصیه می‌شود اگر محصولات دارای پتانسیل رشد هستند، روی علامت‌های سوال سرمایه‌گذاری کنند، یا اگر پتانسیل رشد را ندارند، بفروشند.

چگونه از ماتریس BCG برای استراتژی استفاده کنیم؟

هنگامی که می دانید هر محصول در کجا قرار دارد، می توانید آنها را به طور عینی ارزیابی کنید و آینده کسب و کار خود را استراتژی کنید.

ماتریس BCG به شما کمک می کند تشخیص دهید که کدام محصولات را باید در اولویت قرار دهید و کدام را باید به طور کلی کنار بگذارید.

در اینجا چهار راه برای استفاده از ماتریس بوستون برای استراتژی کسب و کار شما وجود دارد:

اگر هدف شما تمرکز بر نوآوری است، سرمایه گذاری خود را در ستاره ها و علامت های سوال افزایش دهید. برای مثال، ممکن است بتوانید با سرمایه گذاری بیشتر روی آن، علامت سوال را به یک ستاره و بعداً یک گاو نقدی فشار دهید.

  • اگر نمی توانید روی یک محصول سرمایه گذاری بیشتری کنید، آن را در همان بخش نگه دارید و آن را به حال خود رها کنید. یکی از مزایای گاو نقدی این است که محصولی با سابقه است که برای نگهداری آن تلاش کمتری لازم است.
  • سرمایه گذاری خود را کاهش دهید و حداکثر جریان نقدی را از یک محصول خارج کنید، که سودآوری کلی آن را افزایش می دهد. این استراتژی بهتر است برای گاوهای نقدی استفاده شود.
  • مقدار پول سرمایه گذاری شده در یک محصول را واگذار کنید و آن را در جای دیگری اعمال کنید. این استراتژی برای سگ ها بهترین است.
  • از آنجایی که ترجیحات مصرف کننده دائماً در حال تغییر است، پیش بینی رشد بلندمدت هر محصول غیرممکن است. به همین دلیل است که با تغییر شرایط بازار، باید به طور مرتب ماتریس BCG خود را اصلاح و به روز کنید. به عنوان مثال، محصولی که علامت سوال بود می‌توانست به سرعت به سگ تبدیل شود، بنابراین اگر خطرات خیلی زیاد شد، باید آماده باشید که از آنجا خارج شوید.

در انتها هدف، موفقیت در هیچ زمینه ای نیست  هدف ایجاد یک سبد متنوع است. شما در هر ربع از ماتریس BCG خود به محصولاتی نیاز دارید تا جریان نقدی سالمی داشته باشید و محصولاتی را ارائه دهید که می توانند آینده شرکت شما را تضمین کنند.

نقش جریان نقدینگی در ماتریس BCG چیست؟

درک جریان نقدی،کلیدی برای استفاده حداکثری از ماتریس BCG یا ماتریس بوستون است. در سال 1968، بروس هندرسون بنیانگذار ماتریس بی سی جی اشاره کرد که چهار قانون باید رویکرد شما را به انواع استراتژی های جریان نقدی محصول هدایت کند:

برای موضوع استراتزی کسب‌وکار، راهنمایی می‌خواهم.

* جلسه اولیه رایگان است *

دسترسی به ادامه این محتوا مخصوص اعضای اوج است. برای عضویت بر دکمه زیر کلیک کنید.

سوالات متداول درباره ماتریس BCG

ماتریس BCG یا ماتریس بوستون مدلی است که برای تجزیه و تحلیل محصولات یک کسب و کار برای کمک به برنامه ریزی استراتژیک بلند مدت استفاده می شود.

این ماتریس به شرکت ها کمک می کند فرصت های رشد جدید را شناسایی کرده و تصمیم بگیرند که چگونه برای آینده سرمایه گذاری کنند.

یکی از محدودیت‌های استفاده از ماتریس BCG این است که هیچ عاملی فراتر از سهم بازار و رشد را در نظر نمی‌گیرد. این به این معنی است که تصویر کاملی از دلیل موفقیت یا شکست محصولات شما به شما ارائه نمی دهد.

گاو شیرده یا نقدی یک رهبر بازار است که بیشتر از مصرف خود پول تولید می کند. گاوهای نقدی واحدهای تجاری یا محصولاتی با سهم بازار بالا اما چشم انداز رشد کم هستند.

گاوهای نقدی نقدینگی مورد نیاز برای تبدیل یک علامت سوال به یک رهبر بازار، پوشش هزینه های اداری شرکت، تامین مالی تحقیق و توسعه، خدمات بدهی شرکت و پرداخت سود سهام به سهامداران را فراهم می کنند.

اشتراک گذاری:

4 دیدگاه

به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.

  • سلام و عرض ادب،
    ممنون از مطلب مفیدتان
    ممنون می شوم بفرمایید چطور می توانید از ماتریس BCG برای بازاریابی استفاد ه کینم؟

    • وقت بخیر جناب ادیبی عزیز،
      برای استفاده از ماتریس BCG، یک شرکت سبد محصولات یا SBU های خود را بررسی می کند، سپس آنها را بر اساس سهم بازار، نرخ رشد، تولید وجه نقد و مصرف وجه نقد به یکی از چهار ربع تخصیص می دهد. سپس از این ماتریس برای تعیین اینکه کدام محصولات سرمایه گذاری می شوند و از کدام محصولات متنوع هستند استفاده می کند.
      موفق باشید.

دیدگاهتان را بنویسید

یک جلسه مشاوره رایگان با تیم مشاوره غزال تنظیم و نقشه راه رشد را دریافت کنید.

مهمترین مانع رشد کسب‌وکارتان را شناسایی کنید.

اشتراک سالانه اوج شامل کیس‌استادیهای مدیریتی است که هر سه شنبه به صورت صوتی منتشر می شود.

دوره ‌های آموزشی تخصصی در حوزه رشد و توسعه

با یکی از مشاوران آنلاین ما ارتباط بگیرید و سوال خود را بپرسید.

نقشه راه استراتژی