بیزینس مدل چیست؟ + 9 جزء اصلی مدل کسب و کار
ممکن است شما ایده کسب و کار جدیدی دارید، اما نمی دونید چگونه اون رو عملی کنید؟ و به دنبال یک نقشه راه برای راه‌اندازی کسب و کار یا بهبود شرایط کسب و کار خود هستید. یکی از بهترین روش های برای مشخص کردن نقشه راه که کسب و کار بتواند با استفاده از آن ایده و کسب و کار خود را به درآمد برساند مدل کسب و کار یا بیزینس مدل است.
مدیران و صاحبان کسب و کارها همواره با این چالش مواجه هستند که چگونه یک مدل کسب و کار مناسب را طراحی کنند تا با استفاده از آن ایده که خود را تجاری سازی کنند.
برای همین منظور در این مقاله به 9 جزء اصلی مدل کسب و کار یا بیزینس مدل می‌پردازیم. که شامل مواردی همچون ارزش پیشنهادی، بخشهای مشتریان، ارتباط با مشتری، کانال‌ها، فعالیت‌های کلیدی، منابع کلیدی، شرکای کلیدی، ساختار هزینه و جریان‌های درآمدی است که در هر بخش به بیان سوالاتی می‌پردازیم که با استفاده از آن بتوانند مدل کسب و کار خود را تکمیل کنند.
همچنین در پایان به 5 مزیت استفاده از بیزینس مدل آنلاین پرداخته شده است برای کسب اطلاعات بیشتر از مراحل انجام بیزینس مدل شما را به مطالعه این مقاله دعوت میکنیم.
بیزینس مدل چیست؟
بوم مدل کسب و کار (BMC) که مخفف Business Model Canvas است یک ابزار مدیریت استراتژیک برای تعریف سریع و آسان یک ایده یا مفهوم تجاری است. این یک سند، یک صفحه ای است که شامل 9 بلوک است که عناصر اساسی مختلف یک کسب و کار را نشان می دهد. از طریق این عناصر اساسی بیزینس مدل می‌توان یک ایده را به روشی منسجم ساختار داد.
مدل کسب و کار (Business Model Canvas) صرفاً طرحی است که توضیح می دهد چگونه یک کسب و کار قصد کسب درآمد دارد. این توضیح می دهد که پایگاه مشتری شما چه کسی است و چگونه به آنها ارزش ارائه می دهید و جزئیات مربوط به تامین مالی و بوم بیزینس مدل به شما امکان می دهد این اجزای مختلف را در یک صفحه تعریف کنید. توجه به این نکته بسیار ضروری است که قبل از نوشتن مدل کسب و کار، باید ماموریت سازمان به طور واضح مشخص گردد.
بوم بیزینس مدل با ارائه راه بسیار آسان‌تری برای درک عناصر اصلی مختلف یک کسب‌وکار، طرح کسب‌وکار سنتی را که در چندین صفحه گسترده است، شکست می‌دهد.
سمت راست بوم بر روی مشتری یا بازار تمرکز دارد (عوامل خارجی که تحت کنترل شما نیستند) در حالی که سمت چپ بوم بر روی کسب و کار متمرکز است (عوامل داخلی که بیشتر تحت کنترل شما هستند). در وسط، ارزش پیشنهادی را دریافت می کنید که مبادله ارزش بین کسب و کار شما و مشتریان شما را نشان می دهد.
بیزینس مدل در اصل توسط الکس استروالدر و ایو پیگنور توسعه داده شد و در کتاب آنها “تولید مدل کسب و کار” به عنوان چارچوبی بصری برای برنامه ریزی، توسعه و آزمایش مدلهای کسب و کار یک سازمان معرفی شد.
بوم ناب(Lean Canvas) نیز نوعی سند استراتژیک است که تمام عناصر یک طرح تجاری را در یک صفحه جمع آوری می کند.
چرا به بیزینس مدل نیاز دارید؟
BMC یک نمای کلی از مدل کسب و کار ارائه می دهد و در مقایسه با بیزینس مدل سنتی فاقد جزئیات غیر ضروری است. مدل کسب و کار یا بیزینس مدل دارای مشخصات مختلفی هستند که عبارتند از:
- ماهیت بصری بیزینس مدل، ارجاع و درک آن را برای هر کسی آسان تر می کند.
- ویرایش آن آسان تر است و می توان آن را به راحتی با کارمندان و سهامداران به اشتراک گذاشت.
- بوم بیزینس مدل ر می‌تواند توسط شرکت‌های بزرگ و همچنین استارت‌آپ‌هایی که فقط چند کارمند دارند استفاده کنند.
- روشن می کند که چگونه جنبه های مختلف کسب و کار با یکدیگر مرتبط هستند.
- می توانید از یک الگوی BMC برای راهنمایی یک جلسه طوفان فکری در مورد تعریف موثر مدل کسب و کار خود استفاده کنید.
چرا از بوم مدل کسب و کار استفاده می کنیم؟
- از بوم مدل کسب و کار برای ترسیم سریع تصویری از آن ایده ای که میخواهیم کسب و کار را براساس آن گسترش دهیم یا همان چشم انداز سازمان استفاده می کنیم.
- بوم کسب و کار به ما امکان می دهد تا درک درستی از کسب و کار داشته باشیم و فرآیند ایجاد ارتباط بین ایده شما و نحوه تبدیل آن به یک کسب و کار واقعی را طی کنیم.
- به بررسی نوع تصمیمات مشتری بر نحوه استفاده سیستم شما می پردازد.
- بوم کسب و کار به همه اجازه می دهد تا ایده روشنی از آنچه احتمالاً کسب و کار پیش خواهد آمد داشته باشند.
چگونه یک بیزینس مدل بسازیم
9 بلوک در بوم مدل کسب و کار وجود دارد که عبارتند از: ارزش پیشنهادی مشتری، بخشهای مشتری، کانال‌ها، روابط با مشتری، جریان‌های درآمد، منابع کلیدی، شرکای کلیدی، فعالیت‌های کلیدی و ساختار هزینه.
هنگام پر کردن بوم بیزینس مدل، در مورد هر یک از این عناصر طوفان فکری و تحقیق انجام خواهید داد. داده هایی که جمع آوری می کنید را می توان در هر بخش مربوطه از بوم قرار داد. بنابراین هنگام شروع تمرین، یک بیزینس مدل ر آماده کنید.
ما در گروه مشاوران غزال برای شما یک ابزار برنامه ریزی استراتژی یک صفحه ای قرار داده ایم .
شما می توانید با این ابزار برنامه استراتزیک خود را تدوین ،اجرا و ارزیابی کنید.
9 جزء بیزینس مدل چیست؟
- ارزش پیشنهادی
- بخشهای مشتریان
- ارتباط با مشتری
- کانال ها
- فعالیت های کلیدی
- منابع کلیدی
- شرکای کلیدی
- ساختار هزینه
- جریان های درآمد
بیایید بررسی کنیم که 9 جزء BMC با جزئیات بیشتر چیست.
1-ارزش پیشنهادی
ارزش پیشنهادی در بیزینس مدل برای هر کسب و کار و محصولی اساسی است. این مفهوم اساسی مبادله ارزش بین کسب و کار شما و مشتریان شما است. به طور کلی، زمانی که یک مشکل حل می شود یا درد و رنجی با کسب و کار شما از او تسکین می شود، ارزش از مشتری با پول مبادله می شود.
سوالاتی که باید هنگام تعریف کسب و کار/محصول خود بپرسید:
- مشکلی که دارم حل می کنم چیست؟
- چرا کسی می خواهد این مشکل را حل کند؟
- محرک اصلی این مشکل چیست؟
نکات مهم:
- یک راه خوب در مدل کسب و کار برای نزدیک شدن به این موضوع برای کاربران یا مشتریان این است که به بخشهای مشتریان خود نگاه کنید و بر اساس سلسله مراتب نیازهای مزلو، مشخص کنید که محصول یا خدمت شما کجا مشکل را برای مشتری حل می‌کند.
- اگر محصول یا خدمات خود را به کسب و کار دیگری می‌فروشید، شریک کلیدی آنها در دستیابی به ارزش پیشنهادی خود برای مشتریان خود هستید.
- مهم است که در بیزینس مدل زمینه‌ای پیرامون اهدافی که شرکت در تلاش است برای بخشهای مشتری خود به دست آورد و جایی که کسب‌وکار و محصول یا خدمت شما در زنجیره ارزش قرار می‌گیرد وجود دارد.
2-بخش مشتریان
تقسیم بندی مشتری، عمل تقسیم یک پایگاه مشتری به گروه هایی از افراد است که از طرق خاصی مانند سن، جنسیت، علایق و عادات خرج کردن مشابه هستند.
مواردی که باید هنگام تعیین بخش های مشتری خود در بیزینس مدل در نظر بگیرید:
- برای چه کسی مشکل را حل می کنیم؟
- چه کسانی برای پیشنهاد ارزش من ارزش قائل می شوند؟
- آیا پیشنهاد ارزشی من برای مردان یا زنان جذاب است یا هر دو؟
- آیا برای بزرگسالان جوان 20 تا 30 ساله یا نوجوانان جذاب است؟
- افرادی که به دنبال ارزش پیشنهادی من هستند چه ویژگی هایی دارند؟
مساله دیگری که باید اندازه گیری و درک کرد، اندازه بازار شما و تعداد افراد در بخش مشتری است. این به شما کمک می کند تا بازار خود را از منظر خرد و کلان درک کنید.
اولین مرحله برای شروع درک مشتری، ایجاد شخصیت های مشتری برای هر یک از بخش های مشتری است.
همه چیز درباره پرسونای مخاطب
اگر به شناختن مشتریان اهمیت می‌دهید...
3-ارتباط با مشتری
خوب، پس ما ارزش پیشنهادی خود را می دانیم و شخصیت های مورد نظرمان را برای درک بهتر بخش های مشتری یا «مشتریان» خود توسعه داده ایم، اما رابطه ما با مشتریانمان چیست؟
ارتباط با مشتری به عنوان نحوه تعامل یک مدل کسب و کار با مشتریان خود تعریف می شود.
بنابراین، آیا شما حضوری با آنها ملاقات می کنید؟ یا تلفنی؟ یا اینکه کسب و کار شما عمدتاً به صورت آنلاین اداره می شود، بنابراین این رابطه نیز آنلاین خواهد بود؟
چند نمونه عبارتند از:
- حضوری (یک به یک)
- پیمانکاران شخص ثالث
- آنلاین
- رویدادهای مختلف مانند نمایشگاه ها
- تلفن
یک گام واقعا مفید این است که یک نقشه سفر کاربر از مشتریان خود هنگام تعامل با کسب و کار شما ایجاد کنید. این مساله کمک می کند تا نقاط تعامل بین شما و مشتری و حالت های استفاده شده برای ارتباط با مشتریان شما روشن شود.
این در بیزینس مدل همچنین به شما کمک می کند تا عملیات خود را به عنوان یک کسب و کار تعریف کنید و همچنین به شما در شناسایی فرصت های اتوماسیون کمک می کند.
4-کانال ها
کانال ها به عنوان راه هایی تعریف می شوند که از طریق آنها مشتری شما با بیزینس مدل شما ارتباط برقرار می کند و بخشی از چرخه فروش شما می شود. این مساله به طور کلی تحت برنامه بازاریابی برای کسب و کار شما پوشش داده می شود.
سوالات خوبی که هنگام شناسایی کانال هایی که برای دستیابی به مشتریان خود باید بپرسید عبارتند از:
چگونه می خواهیم به مشتریان خود در مورد ارزش پیشنهادی خود اطلاع رسانی کنیم؟
مشتریان ما کجا هستند؟
آیا آنها در شبکه های اجتماعی هستند؟
آیا آنها در ماشین خود رادیو گوش می دهند؟
آیا آنها در یک رویداد یا کنفرانس هستند؟
آیا آنها ساعت 7 شب جمعه شب تلویزیون تماشا می کنند؟
نمونه هایی از کانال ها عبارتند از:
- رسانه های اجتماعی
- سخنرانی عمومی
- پست الکترونیکی (ایمیل مارکتینگ)
- شبکه سازی
- SEM (بازاریابی موتورهای جستجو)
- سئو (بهینه سازی موتور جستجو)
- مهندسی به عنوان بازاریابی
- بازاریابی ویروسی
- هدف گذاری وبلاگ ها
- فروش و تبلیغات برای کمیسیون
- وابسته ها
- پلتفرم های موجود
- روابط عمومی
- روابط عمومی غیر متعارف
- تبلیغات اجتماعی
- نمایشگاه های تجاری
- بازاریابی محتوا
- تبلیغات آفلاین (بیلبورد، تلویزیون، رادیو)
درک چگونگی دستیابی به مشتریان برای کسب و کار شما بسیار مهم است.
5-فعالیت های کلیدی
فعالیت های کلیدی مدل کسب و کار شما اقداماتی هستند که کسب و کار شما برای دستیابی به ارزش پیشنهادی برای مشتریان خود انجام می دهد. فعالیت‌های کلیدی (آنچه انجام می‌دهید) با منابع کلیدی هدایت می‌شود. به عبارت دیگر، به طور طبیعی آنچه انجام می‌دهید نتیجه آنکه هستید می‌باشد.
سوالاتی که باید پرسید:
کسب و کار چه فعالیت هایی را برای دستیابی به ارزش پیشنهادی برای مشتری انجام می دهد؟
منبع مورد استفاده چیست؟
چقدر زمان داریم؟
تجربه و تخصص در این زمینه چقدر در سازمان خود داریم؟
توزیع محصول چگونه است؟
توسعه فنی چگونه است ؟
استراتژی ما چیست؟
منابع (انسانی/فیزیکی) را پیشنهاد دهید؟
برای دستیابی به تبادل ارزش چه اقداماتی از شما و یا کارکنانتان انجام می شود؟
با فکر کردن در مورد تعداد انگشت شماری از وظایف مهم که شما در کارتان به صورت منظم انجام می‌دهید، شروع به پرکردن این بلوک کنید.
6-منابع کلیدی
در مرحله بعد بیزینس مدل باید به این فکر کنید که چه منابع عملی برای دستیابی به فعالیت های کلیدی (اقدامات) کسب و کار مورد نیاز است؟
منابع کلیدی به معنای منابعی است که کسب و کار شما برای انجام کسب و کار به آن نیاز دارد. این منابع همان چیزی است که عملاً برای انجام فعالیت های کسب و کار شما مورد نیاز است:
- فضای اداری
- کامپیوترها
- سایت
- افراد (کارکنان)
- اتصال اینترنت
- تجهیزات اداری و حمل و نقل
گرچه افراد به منابع محدود هستند، ما باید در درجه اول به خودمان تکیه کنیم. منابع کلید شخصی شما شامل موارد زیر است:
- علایق شما
- توانایی‌ها و مهارت‌ها
- شخصیت
آنچه شما دارید: دانش، تماس‌های شخصی و حرفه‌ای و دیگر منابع و دارایی‌های ملموس و ناملموس. علایق شما (چیزهایی که شما را به هیجان می‌آورند)، ممکن است گرانبها ترین منابع شما باشند. زیرا علایق سبب رضایت شغلی می‌شوند. مهمترین علایق خود را در بلوک منابع کلیدی لیست کنید.
7-شرکای کلیدی
شرکای کلیدی شما کسانی هستند که از شما به صورت حرفه ای حمایت می‌کنند و کمک تان می‌کنند تا کارتان را با موفقیت انجام دهید. شرکای کلیدی ممکن است انگیزه، مشورت و یا فرصت‌هایی برای رشد فراهم کنند. آنها همچنین ممکن است به شما منابع دیگری بدهند که برای تکمیل متاسب وظایف خاصی مورد نیاز است.
شرکای کلیدی در بیزینس مدل لیستی از سایر شرکت ها،تامین کنندگان و احزاب خارجی هستند که ممکن است برای دستیابی به فعالیت های کلیدی خود و ارائه ارزش به مشتری به آنها نیاز داشته باشید.
به این موضوع می‌پردازد که «اگر کسب‌وکار من نتواند به تنهایی به ارزش پیشنهادی دست یابد، برای انجام آن باید به چه کسی تکیه کنم؟».
نمونه‌ای از آن این است که «اگر من مواد غذایی را به مشتریان بفروشم، ممکن است به یک نانوای محلی برای عرضه نان تازه به فروشگاهم نیاز داشته باشم».
آنها شریک کلیدی برای رسیدن به ارزشی هستند که کسب و کار من به مشتری وعده می دهد.
8-ساختارهای هزینه
در مدل کسب و کار ساختار هزینه کسب و کار شما به عنوان هزینه پولی عملیات به عنوان یک کسب و کار تعریف می شود. برای بررسی این مساله می توانید این سوالات را از خود بپرسید:
- دستیابی به فعالیت های کلیدی کسب و کار من چقدر هزینه دارد؟
- هزینه منابع کلیدی و مشارکت های کلیدی من چقدر است؟
- دستیابی به ارزش پیشنهادی برای مشتریان یا کاربران من چقدر هزینه دارد؟
- آیا هزینه های اضافی برای راه اندازی یک کسب و کار وجود دارد؟
- هزینه بیمه چقدر است؟
- هزینه کسب و کار من چقدر است؟
- همچنین مهم است که برای زمان خود به عنوان هزینه ارزش پولی قائل شوید.
- برای استخدام شما چقدر هزینه دارد؟
- هزینه فرصت راه اندازی کسب و کار شما چقدر است؟
9-جریان های درآمد
جریان درآمد در بیزینس مدل به عنوان روشی تعریف می شود که از طریق آن کسب و کار شما ارزش پیشنهادی یا راه حل مشکل مشتری را به سود مالی تبدیل می کند.
همچنین مهم است که قیمت گذاری کسب و کار خود را بر اساس زحمت و تلاشی که مشتریان برای دستیابی به محصول یا خدمات شما بپردازند انجام دهید
اما چگونه می توانید درآمد کسب کنید؟
در اینجا مدل های درآمدی مختلفی وجود دارد:
- پرداخت به ازای هر محصول (پرداخت به ازای هر بازدید)
- هزینه برای خدمات
- اشتراک، آبونمان
- سود سهام
در حال حاضر سایتهای مختلفی وجود دارد که شما میتوانید به صورت آنلاین بوم مدل کسب و کار خود را در آن طراحی کنید.
ما به شما پیشنهاد میکنیم حتما به ایبوک زیر مراجعه کنید تا بتوانید بهتر در راستای اهداف خود پیش روی کنید.
شما به کمک این ایبوک،در طول فرایند استراتژیک،از بسیاری از عناصر کسب و کار که در ابتدا برای ایجاد استراتژی خود برای سه تا پنج سال آینده ساخته اید،استفاده خواهید کرد.
5 مزیت استفاده از بیزینس مدل آنلاین
1- ساختاری برای ایده پردازی فراهم می کند
بیزینس مدل در ساختار بصری مدل کسب و کار شما بسیار مفید است. این به مراحل مختلف تعریف قالب بوم کسب و کار شما کمک می کند. خیلی ها تجسم یک مدل کسب و کار را در یک نمای ساده آسان تر می دانند.
هر کسب و کاری نیاز به یک کوچ و مشاوره دارد، برای موفقیت کسب و کارتان به صفحه مشاوره کسب و کار سری بزنید.
دسترسی به ادامه این محتوا مخصوص اعضای اوج است. برای عضویت بر دکمه زیر کلیک کنید.
سوالات متداول درباره بوم مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار چیست؟
بوم مدل کسب و کار یا طرح مدل کسب و کار ابزاری ساده است که ۹ بخش تشکیل‌دهنده‌ی مدل‌کسب و کار را شرح می‌دهد. این قسمت‌ها شامل بخش(های) مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانال(های) توزیع، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، فعالیت‌های اصلی، منابع اصلی، شرکای(تجاری) کلیدی و ساختار هزینه‌ها است.
چرا باید بوم مدل کسب و کار داشته باشیم؟
با پاسخ به این سوال شما به ارزش واقعی بوم مدل کسب و کار پی میبرید. در دو یا سه دهه قبل، کسب و کارها به منظور معرفی خودشان به سه سوال کلی پاسخ می‌دادند. اول آن که چه چیزی می‌فروشند؟ چقدر می‌فروشند و سودشان از این معامله چقدر است؟ با پاسخ به چنین سوالاتی، ابعاد کاری برای مشتریان و شرکا روشن میشد. اما در حال حاضر، الگوی کسب و کارها تغییر یافته و پیچیدهتر شده است و دیگر پاسخ به چند سوال ساده شما را به مخاطبینتان معرفی نمی‌کند.
14 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
این مقاله خیلی مفید و پرمحتوا آماده شده است، خداقوت به تیم خوب شما
اگر به صورت یک فایل PDF امکان بارگذاری داشت خیلی عالی میشد و قابل به توصیه به دیگران
ممنونم از شما
با سلام و عرضه خدا قوت
بسيار دقيق و ساده
تشكر بابت مقاله خوبتون
خیلی خوب بود. استفاده کردم. ممنون.
ممنون از مقاله کامل و جذاب بیان روان
بسیار عالی، واضح و کاربردی بود
ممنونم
مطلب مفیدی بود ممنون از تیم غزال. از این دست مطالب با رویکرد کسب و کارهای نوپا بیشتر بذارین!
وقت بخیر
ممنون که بهمون فیدبک دادین
ما یک سری مقاله درباره استارتاپ هم داریم تو سایتمون، دعوت میکنم ازتون که اگر نخوندید بخونیدشون:
https://ghazal.consulting/startup/
بسیار خوب
بسیار واضح و دقیق و شفاف بود ممنون از شما و تیم عالی تون.
سلام بیتا خانم
ممنون از شما و همراهیتون
عرض ادب و سپاس از مطالب ارزشمندی که با مخاطبان به اشتراک می گذارید.
ممنون میم بگید تنظیم بیزینس پلن و بیزینس مدل به چه ترتیب است و کدوم باید اول نوشته بشه؟
وقت بخیر جناب نریمانی عزیز،
مدل کسب و کار برای آزمون ساخته می شود در حالی که هدف اولیه یک طرح کسب و کار جذب سرمایه گذار است. ابتدا مدل کسب و کار طراحی شده، پس از آن طرح کسب و کار ایجاد می شود. این طرح استراتژی‌های مربوط به ایجاد کسب و کار و تطبیق طرح را با مدل کسب و کار توصیف می‌کند.
موفق باشید
بسیار مفید وعالی بود بسیار استفاده کردم و ذهنم باز شد
ممنونم از الطافتان
یاعلی مدد
سلام و احترام دوست عزیز
خوشحالیم که مفید بوده برای شما