بوم ناب چیست؟ با مفهوم بوم ناب کسب و کار بیشتر آشنا شوید.
بوم ناب یک سند استراتژیک است که به شما فضای کافی برای طوفان فکری و تدوین ایده های کارآفرینی خود را می دهد. به همین دلیل است که بوم ناب یک ابزار مدل سازی است که باید نحوه استفاده از آن را یاد بگیرید، به خصوص اگر به راه اندازی استارتاپ خود فکر می کنید.
در این مقاله بوم ناب را توضیح می دهیم و اجزای تشکیل دهنده آن را برای شما تشریح میکنیم و نحوه تدوین مدل ناب را با شما به اشتراک میگذاریم. با ما همراه باشید.
بوم ناب چیست؟
اولین چیزی که قبل از شروع به تجزیه و تحلیل هر نمونه بوم ناب باید به آن بپردازیم، تعریف خود بوم ناب است. به طور کلی، بوم ناب(Lean Canvas) نوعی سند استراتژیک است که تمام عناصر یک طرح تجاری را در یک صفحه جمع آوری می کند. این الگو به 9 بخش جداگانه تقسیم شده است که به شما امکان می دهد ایده کسب و کار خود را با رویکرد مشکل و راه حل تجزیه و تحلیل کنید.
اجزای مدل ناب
با نگاهی به هر نمونه مدل ناب، متوجه خواهید شد که این الگو از 9 بلوک تشکیل شده است. همه این اجزا در یک نظم منطقی قرار گرفته اند تا بتوانید به راحتی راه حل هر مشکل را پیدا کنید.
چگونه یک مدل کسب و کار ناب بسازیم
با جزئیات بیشتر، اجزای موجود در بوم ناب به شرح زیر است:
مساله: محصول و خدمات شما باید مشکل خاصی را حل کند. بنابراین، در این بخش از فرم مدل کسب و کار ناب، باید نیازهای مخاطبان خود و مشکلاتی را که می خواهید با محصول خود حل کنید، شناسایی و یادداشت کنید.
بخش مشتریان: بخش بعدی مربوط به بخش مشتری است که به شما نشان میدهد مخاطبان هدف شما چه کسانی هستند. این یک جزء مهم است زیرا هدف گذاری موفق فروش محصول شما را تضمین می کند.
ارزش پیشنهادی منحصر به فرد: در قلب کسب و کار شما این سؤال وجود دارد که چه چیزی محصول شما را منحصر به فرد می کند و چرا باید مشتریان برای آن هزینه کنند. این عنصری است که عرضه محصول شما را توجیه می کند و به همین دلیل، این بلوک در بوم ناب موقعیت مرکزی می گیرد. برای مطالعه بیشتر میتوانید مقاله پیشنهاد منحصر به فرد فروش را مطالعه کنید
راه حل: در این بلوک، باید راه حل های ممکن برای مشکلاتی که قبلاً شناسایی کرده اید را یادداشت کنید. این امر شامل استراتژیهایی است که به شما امکان می دهد به قولی که در بخش ارزش پیشنهادی منحصر به فرد داده اید وفادار بمانید.
کانال ها: این بلوک از نمونه بوم ناب شامل تمام روش هایی است که محصول شما به مخاطبان هدف شما می رسد. به عنوان مثال، ممکن است انتخاب کنید که از طریق رسانه های اجتماعی، تلویزیون، پست های وبلاگ یا هر روش دیگری با آنها ارتباط برقرار کنید.
جریان های درآمد: داشتن یک ایده تجاری عالی کافی نیست. اگر می خواهید استارتاپ شما موفق باشد، باید در واقع شروع به کسب درآمد کنید. این بخش تمام راه هایی را که می توانید درآمدزایی کنید نشان می دهد.
ساختار هزینه: این یک بلوک به همان اندازه مهم به بلوک قبلی است. در این بلوک خاص، شما باید تمام هزینه هایی را که تلاش کسب و کار شما شامل می شود، از ایجاد محصول تا بازاریابی، یادداشت کنید.
معیارهای کلیدی: مولفه بعدی معیارهای کلیدی کسب و کار شما را تجزیه و تحلیل می کند. اینها عناصری هستند که به شما امکان می دهند موفقیت استارتاپ خود را ارزیابی کنید.
برتری مطلق: این بخش در مورد مزیتی است که منحصر به کسب و کار شما است. در اصل، این چیزی است که استارتاپ شما را از بقیه متمایز می کند، و این چیزی است که هیچ کس نمی تواند آن را تقلید کند.
روش شناسی ناب چیست؟
روش شناسی ناب(Lean Methodology) و بوم ناب در هم تنیده شده اند و بوم ناب بر اساس بسیاری از گزاره های کلیدی که روش شناسی ناب بر آنها تاکید دارد عمل می کند. به همین دلیل، درک روش شناسی ناب برای درک کاربردهای بوم ناب بسیار مهم است.
روش شناسی ناب ایده ای است که ارزش منحصر به فرد بوم ناب را هدایت می کند. روش شناسی ناب با چند دستورالعمل ساده تعریف می شود:
- روی ارزش برای مشتری تمرکز کنید
- حذف چیزهایی که مستقیماً ارزشی ندارند (معروف به ضایعات)
- با بهبودهای چرخه ای تکرار کنید
این سه عنصر بلوک های سازنده روش ناب هستند و بر به حداکثر رساندن ارزش مشتری و در عین حال به حداقل رساندن ضایعات تمرکز دارند. در هر چرخه بهبود، تیم ها باید به دنبال افزایش مقدار ارزشی باشند که می توانند به مشتریان ارائه دهند بدون اینکه منابع عظیمی برای ویژگی های غیر ارزشمند هدر بروند.
ارزش پادشاه است و همیشه در حال به حداکثر رساندن است.
روش شناسی ناب توسط تویوتا در اواسط قرن بیستم به لطف Ash Maurya ایجاد و پیاده سازی شد و از زمان پیدایش آن، روش ناب به سمت تمرکز بیشتر بر توسعه نرم افزار تغییر یافته است تا تمرکز سنتی بر محصول سنتی آن. توسعه نرم افزار بخشی است که از تفکر در مورد ارزش مشتری و ضایعات، سود زیادی می برد و یک مورد استفاده در دنیای واقعی برای روش شناسی ناب است.
راهنمای استفاده از بوم ناب کسب و کار
قبل از شروع استفاده از بوم ناب مهم است که تمام عناصر مهمی را که برای ایجاد یک بوم ناب استفاده می شود را تجزیه و تحلیل کنید. در ادامه به تشریح هر یک از مؤلفه های که بوم ناب را تشکیل می دهد می پردازیم.
1-مساله
در بخش اول بوم ناب اول مشکلی را که می‌خواهید حل کنید را مشخص می‌کند. داشتن درک مشترک از مساله گامی کلیدی برای توسعه راه حل پایدار است.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده شود عبارتند از:
مشکلی که به دنبال رفع آن هستید چیست؟
چه کسانی را تحت تأثیر قرار می دهد؟
راه حل شما چگونه به طور خاص به حل ریشه ای مشکل می پردازد؟
2- راه حل
بخش دوم بوم ناب راه حل است. جایی که راه حل واقعی با جزئیات بیشتری بیان می شود. در اینجا، مهم است که در مورد موقعیت منحصر به فرد راه حل در رابطه با مشکل و مشتری فکر کنید.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از:
محصول یا خدمت شما چه دستاوردی دارد؟
چه کاری انجام میدهد؟
چگونه یک راه حل منحصر به فرد ارائه بدهیم؟
3-شاخصهای کلیدی
در بخش سوم بوم ناب به منظور توسعه تغییرات پایدار، باید معیارهایی برای نظارت بر پیشرفت و هدایت موفقیت وجود داشته باشد. بخش شاخصهای کلیدی جایی است که این موارد به تفصیل بیان می شوند و در مورد اینکه چه چیزی برای موفقیت لازم است فکر می کنید.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از:
معیارهای کلیدی موفقیت شما چیست؟
چگونه اندازه گیری می کنید که چه چیزی موفق است و چه چیزی مورد انتظار است؟
4- ارزش پیشنهادی
در این بخش از بوم ناب ارزش پیشنهادی را بنویسید، ارزش پیشنهادی یک تقاطع کلیدی است که در آن راه حل با مشتری همپوشانی دارد. اینجاست که راه‌حل‌هایی که پیشنهاد می‌کنید باید هم ارزش پیشنهادی منحصربه‌فرد شما را برآورده کنند و هم نیازهای خاص مشتری را برآورده کنند.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از:
پیشنهاد ارزش منحصر به فرد شما چیست؟
چه چیزی راه حل شما را نسبت به اکوسیستم راه حل های موجود در بازار خاص می کند؟
چگونه تمایز ایجاد کنیم؟
5- مزایا
هنگام تکمیل بخش مزایا از بوم ناب، به راه‌های منحصربه‌فردی فکر کنید که کسب‌وکار شما برای حل مشکل در دست آماده شده است، و اینکه چگونه منابع و توانایی‌های خاص شما ممکن است به شما در سفر مشتری کمک کند.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از:
چه چیزی تیم شما را برای مقابله با مشکلات آماده می کند؟
مزیت رقابتی شما چیست؟
6- کانال ها
بخش کانال بوم ناب به روش هایی اشاره دارد که شما هم به مشتری فعلی و هم به کاربران جدید بالقوه دسترسی خواهید داشت. این هم به راه حل فعلی و هم به طور کلی به تجارت اشاره دارد.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از:
از کدام کانال های ارتباطی برای ایجاد آگاهی پیرامون راه حل خود استفاده خواهید کرد؟
چگونه توجه مردم را جلب خواهید کرد؟
7- بخش مشتریان
بخش مشتری بوم ناب به پروفایل‌های مختلف مشتریانی می‌پردازد که راه‌حل شما برای آنها طراحی شده است. این مشتریان در اصل بازار هدف یا کاربر اصلی شماست. اگر ایده ای در مورد اینکه کاربر اصلی شما ممکن است چه کسی باشد ندارید، باید تحقیقات بیشتری قبل از عرضه و ایجاد ضرر برای خود بکنید.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از:
راه حل شما برای چه کسی است؟
مشتری ایده آل شما کیست؟
8- ساختار هزینه
بخش ساختار هزینه بوم ناب جایی است که شما شروع به فکر کردن در مورد تدارکات پیرامون راه حل خاص خود می کنید. برای موفقیت آمیز بودن آن، باید تدابیری وجود داشته باشد که از داشتن مرزها و دستورالعمل ها اطمینان حاصل کند.
برخی از سوالات مهمی که در این بخش باید پرسیده می شود عبارتند از عبارتند از:
مدل قیمت گذاری راه حل شما چیست؟
آیا مردم برای محصول یا خدمات شما هزینه خواهند کرد، و اگر چنین است، چقدر؟
9- جریان های درآمد
بخش جریان‌های درآمد، بخش پایانی بوم ناب است و مشابه بخش ساختار هزینه بوم مدل کسب و کار است. در این بخش، مهم است به این موضوع فکر کنید که منابع مختلف درآمد برای کسب و کار شما چگونه کار میکنند و چگونه سود ایجاد می کنند.
سوال مهمی که در این بخش مطرح می شود می تواند این باشد:
چگونه شرکت شما درآمد و سود خواهد داشت؟
تفاوت میان بوم مدل کسب و کار و بوم ناب
ممکن است به طور تصادفی به بوم مدل کسب و کار برخورد کنید و متوجه شوید که آیا از آن استفاده کنید یا روی بوم ناب حرکت کنید. اینها متقابل هم نیستند، اما چند تفاوت اساسی دارند.
بوم مدل کسب و کار بر جنبه های تجاری تمرکز دارد. این به شما بخش های اساسی حفظ کسب و کارتان را نشان می دهد. به عنوان مثال، به فعالیت های کلیدی، شرکا و منابع می پردازد. چنین عناصری به راه اندازی یک کسب و کار و عدم تحقق یک ایده مربوط می شود.
بوم ناب بر یک ایده و ویژگی های آن تمرکز می کند. این به شما کمک می کند جنبه های حیاتی پشت ایده را درک کنید. مشکلی که آن را حل می کند، نحوه تمایز شما، نحوه سنجش موفقیت و مزیت مطلق شما.
ترکیب بوم مدل کسب‌وکار و یک بوم ناب می‌تواند قدرتمند باشد، اما ابتدا باید تصمیم بگیرید که به چه چیزی می‌خواهید برسید، سپس مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنید یا به هر دو بپیوندید.
شباهت های بوم مدل کسب و کار و بوم ناب
در واقعیت، یک بوم ناب شباهت های زیادی با بوم مدل کسب و کار سنتی دارد. شباهت های اصلی را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- هر دو ابزار از 9 بخش تشکیل شده اند که به شما امکان می دهد تا همه جنبه های کسب و کار خود را بررسی کنید.
- هر دو بوم اسناد 1 صفحه ای هستند که اشتراک گذاری و اصلاح آنها را آسان می کند.
- مؤلفه‌هایی که در هر دو نوع بوم وجود دارند شامل بخش‌های مشتری، کانال‌ها، جریان‌های درآمد و ساختار هزینه هستند.
تفاوت های میان بوم مدل کسب و کار و بوم ناب
بوم ناب فرآیند را بهینه می کند و یک طرح کسب و کار طولانی را تجزیه می کند تا به هر کارآفرین مشتاق کمک کند عناصر کلیدی ایده های خود را شناسایی نماید. بنابراین، تفاوت های زیادی بین بوم ناب و بوم مدل کسب و کار نیز وجود دارد. تفاوت اصلی این ابزارها شامل موارد زیر است:
- در بوم ناب شرکای کلیدی به مساله تبدیل می‌شوند، فعالیت‌های کلیدی به راه‌حل تبدیل می‌شوند، منابع کلیدی به شاخصهای کلیدی تبدیل می‌شوند، و روابط با مشتری به برتری مطلق تبدیل می‌شوند.
- بوم ناب بیشتر بر حل مشکلات خاص تمرکز می کند، در حالی که مدل کسب و کار نقاط قوت و ضعف کسب و کار را تجزیه و تحلیل می کند.
- بوم ناب بر برتری مطلق که عنصری حیاتی برای یک استارت‌آپ است، تأکید می‌کند.
نمونه های بوم ناب
در ادامه چند مثال برای نشان دادن چگونگی پر کردن یک بوم ناب برای ایده‌های مختلف تجاری آورده شده است:
مثال 1: یک برنامه موبایل برای مدیریت کارهای روزمره
مساله: بسیاری از مردم برای سازماندهی و مدیریت کارآمد کارهای روزمره خود تلاش می کنند.
راه حل: یک برنامه تلفن همراه که یک سیستم مدیریت کار ساده با ویژگی بصری که به مشتری ارائه می شود.
معیارهای کلیدی: تعامل کاربر، کاربران فعال روزانه، نرخ حفظ.
ارزش پیشنهادی منحصر به فرد: ترکیبی منحصر به فرد از طراحی کاربرپسند و اولویت بندی هوشمند کارهای را ارائه می دهد.
کانال ها: فروشگاه های اپلیکیشن، تبلیغات رسانه های اجتماعی، ارجاعات دهان به دهان.
بخش مشتریان: متخصصان پرمشغله، دانشجویان و فریلنسرها.
ساختار هزینه: هزینه های توسعه و نگهداری، هزینه های بازاریابی.
جریان‌های درآمد: مدل Freemium با نسخه رایگان و گزینه‌های اشتراک برای مدت زمان استفاده بیشتر.
برتری مطلق: الگوریتم اولویت بندی وظایف اختصاصی.
مثال 2: یک کافی شاپ محلی
مساله: گزینه های محدود برای قهوه با کیفیت و فضای دنج در منطقه محلی.
راه حل: یک کافی شاپ با تمرکز بر قهوه ممتاز و محیطی دلپذیر.
معیارهای کلیدی: ترافیک روزانه، وفاداری مشتری، میانگین خرید به ازای هر مشتری.
ارزش پیشنهادی منحصر به فرد: قهوه دست ساز از دانه های درجه یک در محیطی راحت و هنری.
کانال ها: رسانه های اجتماعی، تبلیغات محلی، رویدادهای اجتماعی.
بخش مشتریان: علاقه مندان به قهوه، دانش آموزان و متخصصان محلی.
ساختار هزینه: اجاره، تامین دانه قهوه، پرسنل، خدمات آب و برق.
جریان درآمد: فروش قهوه، شیرینی، کالا، میزبانی رویداد.
برتری مطلق: پیوندهای قوی با جامعه، و ترکیبات منحصر به فرد قهوه.
سخن پایانی
بوم ناب به عنوان یک سند زنده عمل می کند که می تواند به طور مداوم با پیشرفت یک ایده تجاری و در دسترس قرار گرفتن اطلاعات بیشتر، به روز و اصلاح شود. این ابزار هم برای استارتاپ ها و هم برای کسب و کارهایی ارزشمند است که به دنبال توسعه محصولات یا خدمات جدید هستند. اگر به منظور تدوین بوم ناب برای کسب و کار خود نیاز به راهنمایی بیشتر دارید میتوانید با گروه مشاوران غزال در ارتباط باشید.
