کسب و کار خانوادگی چیست؟ چالشها و مزایای کسب‌وکار خانوادگی
برای بسیاری، وقتی عبارت “کسب و کار خانوادگی” مطرح می‌شود یک شرکت کوچک یا متوسط محلی همراه مجموعه‌ای از مشکلات، مانند نزاع بر سر جانشینی، برایشان تداعی می‌شود. در حالی که بسیاری از شرکتهای بزرگ مطمئناً با این توصیف مطابقت دارند، اما نقش قدرتمندی را در اقتصاد جهانی بازی میکنند. بر اساس تجزیه و تحلیل گروه مشاوره بوستون، بیزینس‌های خانوادگی شامل شرکت‌هایی گسترده ای مانند والمارت، سامسونگ، پورشه و… می شوند، همچنین بیش از 30 درصد از کل شرکت هایی با فروش بیش از 1 میلیارد دلار را تشکیل می دهند.
اطلاعات کمی در مورد اینکه دقیقاً چه چیزی کسب و کارهای خانوادگی را متفاوت می کند، شناخته شده است. برخی از مطالعات نشان می دهد که به طور متوسط، آنها در دراز مدت از سایر مشاغل بهتر عمل میکنند اما مطالعات دیگر خلاف این را ثابت می کنند. با ما همراه باشید تا ویژگی‌های مختلف این مدل از کسب و کارها را بررسی کنیم.
کسب و کار خانوادگی چیست؟
کسب و کار خانوادگی کسب و کاری است که تحت مالکیت و اداره آن توسط دو یا چند نفر از اعضای یک خانواده است. این اعضا باید از طریق ازدواج یا فامیلی نسبت خونی داشته باشند. یک کسب و کار خانوادگی باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- یک خانواده تنها باید مالک اکثریت سهام شرکت باشد
- باید بر سیستم رای گیری کنترل داشته باشد.
- داشتن قدرت در تصمیم گیری استراتژیک.
- چندین نسل از آن خانواده باید در آن کسب و کار مشارکت داشته باشند.
- همین خانواده باید مدیران ارشد آن شرکت را ترسیم کنند.
کسب و کار خانوادگی در اقتصاد یک کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. این یکی از قدیمی ترین سیستم های اقتصادی است که سهم قابل توجهی در تولید ناخالص ملی یک کشور، کل صادرات و کل اشتغال آن دارد
ویژگی های کسب و کار خانوادگی
برخی از عناصر و ویژگی های اصلی کسب و کار خانوادگی عبارتند از:
اعضا: مدیریت کسب و کار خانوادگی توسط گروهی از افراد انجام می شود که اعضای یک خانواده واحد نیز مالک و اداره کننده شرکت هستند.
موقعیت اعضا: نقش و جایگاه اعضای خانواده در شرکت تجاری به روابط بین اعضا بستگی دارد.
کنترل: خانواده کنترل شرکت را اعمال می کند زیرا خانواده سهامدار عمده شرکت است.
منافع متقابل: اعضای خانواده که پست‌های کلیدی در کسب و کار دارند، قرار است بر روی سیاست‌های تجاری تأثیر بگذارند.
شامل چندین نسل: خانواده از مدیریت و عملیات تجاری مراقبت می کند و بنابراین افسار از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.
اعتماد متقابل: همه اعضای خانواده باید به هر یک از اعضای دیگر اعتماد متقابل داشته باشند، زیرا آنها منشأ متقابل، ارزش‌ها، جهت‌گیری تجاری و اخلاقی یکسان دارند.
صداقت و شفافیت: این ویژگی ها بر اساس اصول اخلاقی قوی و عزم در جهت اهداف تجاری و صداقت در شفافیت در تجارت ایجاد می شود.
انواع کسب و کار خانوادگی
به طور کلی سه نوع کسب و کار خانوادگی وجود دارد. آنها به شرح زیر هستند:
کسب و کار خانوادگی: این نوع کسب و کار به کسب و کاری اطلاق می شود که سهام مالکیت در دست خانواده است. این سهام تحت کنترل و مالکیت اعضای خانواده است.
کسب و کار تحت مدیریت و تحت مالکیت خانواده: در این مشاغل، یک خانواده واحد یا فردی از اعضای خانواده مالک سهام کنترل کننده کسب و کار است. مالک اصلی به خانواده اجازه می دهد تا چشم انداز، خط مشی ها و ماموریت‌های شرکت را ایجاد کند و درباره آن تصمیم بگیرد.
کسب و کار تحت رهبری و مالکیت خانوادگی: در این نوع تجارت، در حالی که مالک می تواند به خانواده یا یکی از اعضای خانواده تعلق داشته باشد، حداقل یکی دیگر از اعضای خانواده باید عضو هیئت مدیره شرکت باشد. بنابراین عضو خانواده می تواند بر استراتژی ها، جهت گیری ها و برنامه های اصلی تأثیر بگذارد.
به غیر از این مدل‌های مالکیت کسب‌وکار، می‌توان کارآفرینان نسل اول و کارآفرینان نسل دوم را نام برد.
کارآفرینان نسل اول:آنها کسانی هستند که پول سرمایه گذاری می کنند و ریسک راه اندازی یک کسب و کار جدید متحمل می شوند. آنها ثروت می آفرینند و پیشگام تجارت هستند. آنها نوآوری می کنند و ایده های جدیدی برای ایجاد یک کسب و کار موفق ارائه می کنند.
کارآفرینان نسل دوم: کارآفرین نسل دوم، تجارت قبلی والدین و والدین بزرگ خود را کنترل و اداره می کند. با این حال تصمیمات و فعالیت های آنها در دست بررسی خواهد بود. آنها در کسب و کار به عنوان مدیریت سطح متوسط و سطح بالا شرکت می کنند و پس از اینکه پتانسیل خود را در مدیریت زیرکانه تجارت به نمایش گذاشتند، کنترل کسب و کار را به آنها واگذار می کنند.
شرکت های خانوادگی چگونه مدیریت می شوند
در ادامه رویکردهای مختلف مدیریت کسب و کارهای خانوادگی را بررسی کردیم و چندین تفاوت را در رویکرد آنها شناسایی کرده‌ایم که با هم آنها را بررسی می‌کنیم
1- آنها زمان صرفه جو هستند.
پس از سال‌ها مطالعه درباره کسب‌وکارهای خانوادگی، ما معتقدیم که می‌توان تنها با ورود به دفتر مرکزی آنها، شرکتشان را شناخت. برخلاف بسیاری از شرکت های چند ملیتی، اکثر این شرکت ها دفاتر مجلل ندارند. همانطور که مدیر عامل یک گروه جهانی کالایی میگوید “آسان ترین پول برای به دست آوردن پولی است که ما خرج نکرده ایم.” در حالی که شرکت های بی شماری از کمک های مالی و گزینه های سهام استفاده می کنند تا مدیران را به سهامداران تبدیل کنند و تضاد کلاسیک مدیر و نماینده را به حداقل برسانند، به نظر می رسد شرکت های خانوادگی با این احساس آغشته شده اند که پول شرکت پول خانواده است، و در نتیجه آنها به سادگی کار بهتری را برای نگهداری سزمایه انجام می دهند. هزینه های آنها تحت کنترل است. اگر وضعیت مالی شرکت را در آخرین چرخه اقتصادی بررسی کنید، خواهید دید که شرکتهای خانوادگی با ساختارهای هزینه کمتر وارد رکود شده‌اند و در نتیجه کمتر احتمال دارد که مجبور به اخراج‌های عمده کارکنان شوند و حفظ کارکنان بهتری دارند.
2- آنها سود را برای روزهای سخت نگهداری میکنند
شرکتهای تحت کنترل خانواده به ویژه در مورد سرمایه‌گذاری عاقلانه عمل میکنند. یکی از مالک-مدیرعامل یک شرکت خانوادگی میگوید: «ما یک قانون ساده داریم. ما بیشتر از درآمدمان خرج نمی کنیم.» این به نظر منطقی ساده به نظر می رسد، اما واقعیت این است که شما هرگز این کلمات را توسط مدیران شرکتی که مالک نیستند، نمی شنوید. مالک-مدیرعامل افزود: ما سالانه تقریباً 450 میلیون یورو جریان نقدی آزاد داریم، بنابراین سعی می کنیم بیش از 400 میلیون یورو در سال خرج نکنیم و تعادل را برای روزهای سخت و طوفانی حفظ می کنیم.
در بیشتر شرکتهای خانوادگی، سرمایه‌گذاری‌های سرمایه‌ای یک مانع دوگانه برای رفع کردن دارند: ابتدا یک پروژه باید بازدهی خوبی را بر اساس شایستگی‌های خود ارائه دهد. سپس در برابر سایر پروژه‌های بالقوه، برای حفظ مخارج تحت محدودیت‌های خودقضاوت می‌شود. از آنجایی که مشاغل خانوادگی سختگیرانه تر هستند، تمایل دارند فقط در پروژه های بسیار قوی سرمایه گذاری کنند. بنابراین آنها برخی از فرصت‌ها را از دست می‌دهند (بنابراین عملکرد ضعیف‌شان) در دوره‌های توسعه از دست می‌دهند، اما در مواقع بحران، قرار گرفتن در معرض خطر آنها محدود می‌شود، زیرا از پروژه‌های مرزی و باریک که ممکن است به سیاه‌چاله‌های خطرناکی تبدیل شوند، اجتناب کرده‌اند.
3- بدهی کمی دارند.
در امور مالی شرکتهای مدرن، مقدار معقول بدهی چیز خوبی در نظر گرفته می شود زیرا اهرم مالی ایجاد ارزش را به حداکثر می رساند. با این حال، شرکت های تحت کنترل خانواده، بدهی را با شکنندگی و ریسک مرتبط می دانند. بدهی به معنای داشتن فضای کمتری برای مانور در صورت بروز عقب‌نشینی و تعطیلی است و به این معنی است که کمتر به یک سرمایه‌گذار غیرخانوادگی وابسته هستند. یکی از مدیران یک شرکت خانوادگی میگوید:«مردم فکر میکنند ما ثروتمند و شجاع هستیم، اما در واقع ما ترسو هستیم ما بیشتر پول نقد را در شرکت می‌گذاریم تا از دادن قدرت بیش از حد به بانک‌هایمان جلوگیری کنیم.»
4- بسیاری از آنها سطح شگفت انگیزی از تنوع را نشان می دهند.
بسیاری از شرکتهای تحت کنترل خانواده والمارت همچنان بر یک تجارت اصلی متمرکز هستند. اما تعداد زیادی از کسب و کارهای خانوادگی مانند LG وجود دارند که بسیار متنوع‌تر از سایر شرکت‌ها هستند. برخی از شرکت های خانوادگی به صورت ارگانیک به خطوط جدید تجارت گسترش یافته‌اند. این کسب و کارها اعتقاد دارند که با عمیق‌تر شدن و مکرر شدن رکودها، تنوع بخشی به یک راه کلیدی برای محافظت از ثروت خانواده تبدیل شده است. اگر یک بخش دچار رکود شود، کسب و کارها در بخش‌های دیگر می‌توانند وجوهی تولید کنند که به شرکت اجازه می‌دهد برای آینده سرمایه‌گذاری کند در حالی که رقبای آن در حال عقب‌نشینی هستند.
5- تبدیل به یک ترند بین المللی شده اند.
شرکتهای تحت کنترل خانواده نسبت به توسعه خارج از کشور جاه طلب بوده‌اند. آنها فروش بیشتری نسبت به سایر مشاغل در خارج از کشور ایجاد می کنند. به طور متوسط 49 درصد از درآمدهای آنها از خارج از منطقه محل سکونت آنها به دست می آید، در مقابل 45 درصد از درآمدهای کسب و کارهای غیر خانوادگی. اما کسب‌وکارهای خانوادگی معمولاً به‌طور ارگانیک یا از طریق خریدهای محلی کوچک به رشد خارجی دست می‌یابند بدون هزینه‌های بازاریابی بزرگ. و زمانی که وارد بازار جدیدی می شوند بسیار صبور هستند. یکی از مدیران یک شرکت جهانی محصولات مصرفی میگوید: «ما پذیرفتیم که برای 20 سال در ایالات متحده ضرر می‌کنیم، اما بدون این تداوم، امروز نمیتوانستیم رهبر جهانی باشیم».
مزایا و معایب کسب و کار خانوادگی
در ادامه مقاله و برای نتیجه گیری و تصمیم گیری بهتر شما برای اینکه بدانید کسب و کار خانوادگی خود را راه اندازی کنید یا نه به مزایا و معایب کسب و کار خانوادگی میپردازیم
مزایای کسب و کار خانوادگی عبارتند از:
ثبات: از آنجایی که در موقعیت کسب و کار خانوادگی، رهبری ماندگار وجود دارد، ثبات در یک تجارت خانوادگی وجود دارد. در این کسب و کارها، یک رهبر سال‌ها در این موقعیت باقی می‌ماند و رویدادهای مختلف زندگی مانند بازنشستگی، بیماری یا مرگ باعث تغییر در راس می‌شود.
تعهد: کسب و کارهای خانوادگی به دلیل نیاز بیزینس ها و همچنین خانواده تمایل بیشتری به تعهد و مسئولیت پذیری نسبت به شرکت های غیر خانوادگی دارند. این ویژگی ها مزایایی مانند درک صنعت، سازمان و شغل، بازاریابی مؤثر و وفاداری مشتری را افزایش می‌دهند.
انعطاف پذیری: در حالی که مشاغل غیرخانوادگی مسئولیت هایی را برای نقش های فردی مشخص کرده اند، اعضای مشاغل خانوادگی می توانند وظایفی خارج از نقش های از پیش تعیین شده خود را انجام دهند.
چشم انداز بلندمدت: شرکت های غیر خانوادگی باید اهداف سه ماهه آینده را ترسیم کنند، در حالی که شرکت های خانوادگی می توانند به اهداف دهه های آینده فکر کنند. این دیدگاه بلندمدت می تواند فرهنگ تصمیم گیری شفاف را در سراسر کسب و کار تقویت کند.
معایب کسب و کار خانوادگی عبارتند از:
عدم علاقه خانواده: گاهی اوقات، نسل های آینده علاقه ای به مشارکت در کسب و کار ندارند. این ممکن است منجر به مدیریت نیروی کار غیر مشتاق، بی‌تفاوت و بی‌تفاوت شود.
تعارضات بین اعضای خانواده: رابطه بین اعضای خانواده، سابقه خانوادگی و مرز تقریبا مبهم بین زندگی کاری و زندگی خانوادگی می تواند متناقض باشد. ارتباطات خانوادگی این مسائل را پیچیده تر می کند.
فقدان ساختار: از آنجایی که مشاغل خانوادگی به اعتماد و وفاداری وابسته هستند، ممکن است فاقد قوانین داخلی مناسب و همچنین قوانین شرکتی خارجی باشند.
خویشاوندی: برخی از مشاغل خانوادگی اعضای خانواده را برای پست های مدیریتی ارشد ارتقا می دهند، حتی اگر این اعضا فاقد آموزش، مهارت و پتانسیل لازم برای پذیرش این مسئولیت ها باشند. این یک نقطه ضعف است که بر موفقیت شرکت تأثیر منفی می گذارد.
برنامه ریزی جانشین پروری: بسیاری از مشاغل خانوادگی فاقد برنامه های جانشین پروری مشخص شده اند. در صورت نیاز اضطراری به تعیین جانشین به دلیل رسوایی، بیماری یا مرگ، ممکن است تصمیم گیری در مورد جانشین برای تجارت دشوار باشد.
سخن پایانی
کسب‌وکار خانوادگی به سازمانی تجاری گفته می‌شود که در آن تصمیم‌گیری توسط چندین نسل از یک خانواده تک‌خانواده از طریق خون، ازدواج یا فرزندخواندگی گرفته می‌شود که می‌توانند بر چشم‌انداز نهاد و پتانسیل استفاده از توانایی برای دستیابی به موفقیت تأثیر بگذارند. در صورت راه اندازی کسب و کار خانوادگی ممکن است مرحله اولیه راه اندازی کسب و کار مثل سایر کسب و کارهای معمولی است. با این حال، با گذشت زمان چالشها و مشکلات از راه میرسند که باید با استراتژی‌های مناسب با آنها برخورد شود. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر درباره راه‌اندازی کسب و کار خانوادگی می توانید با گروه مشاوران غزال در تماس باشید.
دیدگاهتان را بنویسید