5 جزء مراحل رشد کسب و کارها
بدون شک هدف همه مدیران پس از راه اندازی استارتاپ، چیزی جز رشد و توسعه کسب و کار نیست نیست. برای این منظور راه ها و استراتژی های مختلفی درنظر گرفته می شود. با این حال مراحل رشد کسب و کار باتوجه به نوع استارتاپی که راه اندازی شده، متفاوت خواهد بود. برخی از مدیران به دنبال رشد با استفاده از روش کوه یخ هستند. برخی نیز نقش تیم در رشد کسب و کار را موثر می دانند. در مجموع باید ساز و کار درستی را در این راه انتخاب کرد. به نظر شما چند مرحله رشد کسب و کار وجود دارد؟ همراه ما باشید تا به بررسی مراحل رشد کسب و کار از ایده پردازی تا بلوغ بپردازیم.
بدون شک هر کسب و کاری اعم از کوچک و بزرگ به دنبال آن است که رشد و توسعه پیدا کند. حال ممکن است این رشد در افزایش سهم بازار و بهبود سودآوری خلاصه شود یا به معنای افزایش تعداد کارکنان باشد. متأسفانه تمام کسب و کارها در طول این مسیر، با چالش‌هایی جدی مواجه می‌شوند که ممکن است آن‌ها را از ادامه مسیر منصرف کند.
مسیر و مراحل رشد کسب و کار یا به عبارت دیگر چرخه حیات کسب و کار شما در حقیقت فرآیندی است که میزان پیشرفت یک کسب و کار در بازه زمانی معین را نشان می‌دهد. رشد در کسب و کار عموماً به 5 مرحله اصلی تقسیم می‌شود. اگر مالک کسب و کاری نوپا هستید مطلب زیر را از دست ندهید. اول بریم این فیلم آموزشی را ببینیم…
پیشنهاد می کنیم مقاله نتورک افکت یا اثر شبکه ای را نیز مطالعه بفرمایید.
اهمیت دانستن مراحل رشد کسب و کار
یکی از تصورات غلط درباره رشد این است که یک شرکت رشد می‌کند و پس از عبور از مرحله رشد و توسعه هیچ مشکلی نخواهد داشت. برای داشتن یک چهارچوب کاری موفق لازم است ترکیبی از تجربه، تحقیق تئوری و عملی را به کار ببندید. در نهایت شما یک فرایند 5 مرحله‌ای برای رشد در کسب و کار خود خواهید داشت. هر یک از این مراحل دارای چالش‌ها و اقدامات مشخصی است که بیزنس شما باید از عهده آن‌ها بر بیاید.
در ادامه، درباره هر یک از مراحل رشد بیشتر صحبت می‌کنیم. آگاهی از این مراحل به شما کمک می‌کند جایگاه فعلی کسب و کار خود را بهتر بشناسید و شانس موفقیت خود در این مسیر را بالا ببرید
کسب و کارهای کوچک از نظر ابعاد و ظرفیت رشد تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. نکته جالب توجه این است که این کسب و کارها علی‌رغم تفاوت‌های بسیار، در هر یک از مراحل رشد با مشکلات مشابهی روبرو می‌شوند. می‌توان از این تشابهات استفاده کرد تا چارچوب‌ها، ماهیت، ویژگی‌ها و مشکلات کسب و کارها را بهتر شناخته و راهکارهای مفیدی ارائه دهیم. این قبیل اطلاعات می‌تواند به صاحبان کسب و کارهای کوچک در زمینه یافتن راهکارهای موجود برای عبور از چالش‌های پیش رو کمک کند. برای مثال، متوجه می‌شوید که لازم است سیستم‌های خود را به روز رسانی کنید یا نیاز به استخدام مدیران جدید دارید. به علاوه، می‌توانید احتیاجات و ملزومات رشد بیزینس خود را از قبل پیش‌بینی کنید.
5 جزء مراحل رشد کسب و کار
۱- توسعه، اولین مرحله رشد
مرحله توسعه در حقیقت اولین مرحله از مراحل رشد کسب و کار یا به عبارتی بهتر اولین قدم برای راهاندازی کسب و کارتان به شمار می‌آید. در صورتی که یک ایده تجاری موفق و ارزشمند در ذهن خود پرورانده‌اید، باید یک برنامه مناسب برای آن داشته باشید. به عقیده بسیاری از افراد، نخستین مرحله رشد کسب و کار پر ریسک‌ترین مرحله است. در حقیقت، تنها حدود 80 درصد از کسب و کارهای نوپا می‌توانند در سال اول دوام بیاورند.
در مرحله توسعه بیشترین زمان و انرژی شما صرف اجرایی کردن ایده اولیه می‌شود. یک طرح تجاری خوب، برنامه‌ای است که بتواند کل دوره حیات خود را تنظیم کند. هر کسب و کار موفقی دارای مجموعه‌ای از برنامه‌ها است که به طور مداوم مورد بازبینی قرار می‌گیرند. این امر به کسب و کارتان کمک می‌کند که قدم‌های خوبی در راستای انتخاب استراتژی مناسب بردارید. در واقع، با این برنامه‌ها، هدف اصلی خود را می‌شناسید و در راستای آن، طرح‌های خود را پیاده‌سازی می‌کنید. در نتیجه شانس موفقیت کارآفرین به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
نخستین قدم‌های راهاندازی و توسعه یک کسب و کار می‌تواند هیجان‌انگیز باشد؛ اما در عین حال دشوار است. موارد زیادی را باید در نظر بگیرید و از پیچ و خم‌های بسیاری عبور کنید تا به نتیجه برسید. بهترین راهکار، داشتن یک برنامه کسب و کار دقیق و با جزئیات است. مهم‌ترین نکاتی که باید در این برنامه بگنجانید عبارت اند از شرایط مالی، اهداف و زمان تقریبی رسیدن به آن‌ها و اطلاعات دقیق مشتریان.
بر اساس آمارها، شانس موفقیت کسب و کارهای نوپا که با یک برنامه مشخص آغاز به کار می‌کنند، 2 برابر سایر کسب و کارها است. شاید این کار به نظر دشوار برسد؛ اما منابع بسیاری وجود دارد که به شما کمک می‌کند نخستین قدم خود را درست بردارید. «سفر هزار مایلی، تنها با یک قدم آغاز می‌شود». (لائوتسه)
به عنوان یک کارآفرین، در این بخش از مراحل رشد کسب و کار باید به سوالات زیر پاسخ دهید:
- آیا محصول یا خدمت مورد نظر شما می‌تواند پاسخگوی نیاز بازار باشد؟
- آیا در بازار مورد قبول قرار خواهد گرفت؟
- چگونه می‌توان یک ساختار تجاری برای آن ایجاد کرد؟
- آیا این ایده سودی برای من خواهد داشت؟
. نتیجه ایده‌آلی که به دنبال آن هستید کدام است؟
به خاطر داشته باشید که کسب و کار شما منحصر به فرد است و برنامه رشد آن نیز باید همین‌گونه باشد. می‌توان گفت یک ویژگی وجود دارد که در بیزینس پلن همه کسب و کارها مشترک است. این موضوع، داشتن نگاهی واقع‌گرایانه به کسب و کارتان و پتانسیل آن است.
۲- دومین مرحله رشد: راهاندازی
دومین مرحله از مراحل رشد کسب و کار به راهاندازی اختصاص دارد. پس از تعیین ایده اولیه و برنامه توسعه کسب و کار نوبت به عملی کردن ایده‌ها می‌رسد. در این مرحله باید عملی بودن ایده‌های خود و میزان توان کسب و کارتان را بسنجید. شاید بتوان این مرحله را به روند رشد یک کودک تشبیه کرد. تنها کاری که برای رسیدن به موفقیت باید انجام دهید، دوام آوردن است. در این راستا، مجبور خواهید بود اکثر امور شرکت را به صورت شخصی و تنها انجام دهید. شاید دلیل عدم موفقیت بسیاری از کسب و کارهای کوچک این است که قبول ندارند می‌توان به صورت انفرادی، بسیاری از کارها را پیش برد.
این مرحله کمی پرریسک و استرس‌زا بوده و ممکن است با چالش‌هایی مواجه شوید که از قبل پیش‌بینی نشده‌اند. به عنوان مثال با مخارجی روبرو شوید که در بودجه، فکری به حال آن‌ها نشده است. اگر میزان پیشرفت و پیشبرد اهدافتان کمتر از چیزی است که انتظار داشتید، ایرادی ندارد که در طول مسیر تغییراتی در ایده و برنامه اولیه خود ایجاد کنید.
به طور کلی، عمده چالش‌های این مرحله عبارت اند از:
- فراهم کردن منابع مالی یا جذب سرمایه‌گذار
- استخدام نیروی کار
- مدیریت فرایند فروش و ذخایر مالی
- ایجاد پایگاه مشتری و حضور مداوم در بازار
- مدیریت حساب‌ها
یکی از موارد ذکر شده در میان چالش‌های بالا، استخدام نیروی کار است. اما این موضوع تا چه حد جدی است؟ کارکنان شما تأثیر بسیاری بر فرهنگ، ارزش‌ها و عملکردی دارند که کسب و کار شما را تعریف می‌کند. بنابراین باید تیمی را بسازید که در کنار مهارت بالا، ایده و اهداف مشترکی با شما داشته باشد.
۳- مرحله رشد- یکی از مراحل رشد کسب و کار
شرکت‌هایی که مراحل رشد کسب و کار را در گذشته پشت سر گذاشته‌اند، وارد مرحله رشد می‌شوند. به عبارتی دیگر، این شرکت‌ها درآمدزایی می‌کنند و روزبه‌روز بر تعداد مشتریان آن‌ها افزوده می‌شود؛ اما همزمان با افزایش سود و تعداد مشتریان، رقابت آن‌ها با دیگر شرکت‌ها تشدید می‌شود.
مراحل رشد کسب و کار شما به صورت بالقوه شاید دورنمای هیجان‌انگیزی باشد؛ اما دانستن چگونگی دستیابی به آن چالش‌های بسیاری دارد. برای مثال، تطابق یافتن با سرعت افزایش منابع مالی و میزان مشتریانتان بدون غفلت از اصول اصلی کسب و کارتان یکی از این چالش‌ها است. متأسفانه کسب و کارهای زیادی در این مرحله شکست می‌خورند؛ زیرا در تغییر برنامه و استراتژی ناموفق عمل می‌کنند و اکثرا بر اساس همان سیاست‌های قبلی پیش می‌روند.
کارآفرینانی که به دنبال رشد کارآمد کسب و کار خود هستند، باید ابتدا وجوه تمایز خود در بازار و محرک‌های اصلی سود کسب و کار خود را تجزیه و تحلیل کنند و پس از آن، راهکارهایی برای رشد این محرک‌های سود با کمترین هزینه ارائه دهند.
جفری کری، یکی از بزرگترین متخصصان بازاریابی است که اعتقاد دارد، مراحل رشد در کسب و کار ها بسیار شبیه به رشد بدن است. در واقع، وضعیت اینگونه نیست که مثل ساختمان، طبقه اول را بسازید و بعد به سراغ طبقه دوم بروید. بلکه تمام اجزای آن همچون اندام‌های بدن، در طول زمان تغییر می‌کنند. بنابراین، باید به تمام آن‌ها توجه کرده و مراقب اوضاع باشید.
۴- مرحله بسط یافتن
بعد از آن که مرحله رشد کسب و کار را پشت سر بگذارید، کسب و کارتان گسترش یافته و کانال‌های توزیع آن افزایش پیدا می‌کنند. در مرحله گسترش یا بسط یافتن، نیاز به حضور در بازارهای مختلف احساس شده و راه‌های جدیدی برای درآمدزایی تست می‌شوند. البته پیش از هر اقدامی، لازم است که طرح و برنامه‌ای دقیق داشته باشید. صرف نظر از اینکه بسط و گسترش کسب و کار شما چگونه انجام می‌پذیرد، دانستن محدودیت‌های کسب و کارتان در عین تلاش برای به حداکثر رساندن پتانسیل آن، کلید موفقیت است. برای مثال، ممکن است همکاری با دیگر شرکت‌ها یا خرید یک کسب و کار دیگر برای یک کمپانی موفقیت‌آمیز باشد؛ اما برای کسب و کار شما جواب ندهد.
از جمله چالش‌های این بخش از مراحل رشد کسب و کار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش رقابت در بازار
- افزودن سهام و خدمات جدید
- گسترش موجودیت کسب و کار
۵- مرحله بلوغ، آخرین مرحله از مراحل رشد
با رسیدن به پنجمین و آخرین بخش از مراحل رشد کسب و کار، احساس امنیت نسبی خواهید داشت. زمانی که یک کسب و کار موفق شود به آخرین مرحله رشد برسد، در واقع شاهد شکل‌گیری ایده اولیه هستیم که به لطف استراتژی‌های اتخاذ شده در مراحل قبلی رشد به موفقیت رسیده است.
یک کسب و کار بالغ، نسبت به مشتریان و برند خود آگاهی بیشتری داشته و حضوری قدرتمند در بازار دارد. به علاوه، امکان اینکه استارتاپ دیگری با تجربه کمتر بتواند جایگاه این کسب و کار را از آن خود کند، بسیار پایین است.
تا اینجا همه چیز خوب به نظر می‌رسد؛ اما آیا با رسیدن به مرحله بلوغ با مشکل دیگری مواجه نخواهیم شد؟ مهم‌ترین چالش این بخش از مرحله رشد ، راکد نماندن است. به عنوان یک کسب و کار در مرحله بلوغ، نباید در جای خود ثابت بمانید. شما می‌توانید با درصد تضمین بیشتری از مشتریان، سهم خود از بازار را افزایش دهید. همچنین، برای غلبه بر چالش‌های این مرحله و ماندگاری کسب و کارتان، لازم است یک منبع مالی قدرتمند داشته باشید. اگرچه مرحله بلوغ آخرین بخش از مراحل رشد کسب و کارها است، اما جایی نیست که بخواهید برای همیشه در آن باقی بمانید.
زمانی که به مرحله بلوغ کسب و کارها برسید، دیگر با نمودارهای صعودی سطح فروش که جزو اصلی ترین نمودار رشد کسب و کار است، سروکار نخواهید داشت. بر اساس تحقیقات انجام شده، اگرچه وضعیت فروش چنین کسب و کارهایی مشخص است، اما نشانی از نمودارهای رشد صعودی فروش وجود ندارد و همین امر، یک چالش اساسی محسوب می‌شود.
برخی از شرکت‌هایی که هنوز مرحله رشد را پشت سر نگذاشته‌اند، ممکن است به اشتباه تصور کنند که وارد مرحله بلوغ شده‌اند؛ نتیجه چنین تفکری، چیزی جز لنگ زدن نخواهد بود. در نتیجه، باید فکری به حال رشد و بسط دادن بیشتر کسب و کار خود بکنند و یک استراتژی خروج مناسب داشته باشند.
جمع‌بندی
رشد و اوج گرفتن یک شبه اتفاق نمی‌افتد. هر کسب و کاری یک نقطه شروع دارد و بعد از آن باید یک مسیر پرتلاطم و دشوار را سپری کند تا به موفقیت دست یابد. صرف نظر از شرایط فعلی کسب و کارتان، دانستن جایگاهتان می‌تواند در برنامه‌ریزی درست و دستیابی به موفقیت بلندمدت مؤثر باشد. همه کسب و کارها در عین منحصر به فرد بودن، با چالش‌ها و مشکلات مشابهی روبرو می‌شوند. آگاهی از مراحل رشد کسب و کار می‌تواند مانند راهنمای شما در مسیر پر پیچ و خم موفقیت کسب و کار عمل کند. در هر شرایطی که هستید از تغییر و قدم گذاشتن در مسیرهای جدیدی نترسید. توماس مرتون می‌گوید:«یادت باشد راه با پیمودنش ساخته می‌شود».
در این مقاله ما به اهمیت دانستن مراحل رشد کسب و کار پرداختیم و یک باور غلط را بیان کردیم که کسب و کار ها بر این باورند که پس از عبور از مرحله رشد و توسعه دیگر مشکلی نخواهند داشت. بنابراین کسب و کار ها برای داشتن یک چارچوب موفق به 5 جزء مراحل رشد کسب و کار نیاز دارند که از مرحله توسعه شروع می‌شود و به مرحله بلوغ می‌رسد.
برای این که بتوانید این 5 جزء مراحل رشد کسب و کار را در کسب و کار خود اجرایی کنید با تیم مشاوران غزال در تماس باشید.
5 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مطلبتان در مورد مراحل رشد عالی بود.
استفاده کردم، فقط یک سوال برایم پیش آمد فرق بین مرحله رشد و بسط بافتن درونی بود رشد در مرحله رشد و بروز بیرونی رشد در مرحله بسط یافتن است؟
سپاس از محتوای عالی شما
میشه لطفا بفرمایید از کجا متوجه بشیم زمان جذب سرمایه مالی فرا رسیده است؟
وقت بخیر،
زمانی که نقطه سر به سر را رد کردید و کسب و کارتان به سودآوری رسید و محصول یا خدمتی که ارائه می دهید برای مشتری جذاب بود، زمان آن رسیده است که به دنبال منابع مالی بیشتری از سرمایه گذاران باشید تا بتوانید کسب و کار خود را رشد دهید.
موفق باشید.
باسلام و تشکر به خاطر مقاله خیلی خیلی خوبتون . هم از لحاظ محتوا و هم شکل عالی بود . درود بر شما و همکارانتون.
ممنون از شما و حضورتون
خوشحالیم مفید بوده