نوآوری چیست؟+ معرفی 4 مدل نوآوری
بازارهای امروزی پر از رقابت هستند و یک کسب و کار برای بقا و رشد، نیاز به ایده‌ها و راهکارهای جدیدی دارد.
نوآوری، فرصتی برای تفکر خلاقانه و ایجاد راهکارهای منحصر به فرد و جذاب است؛ که می‌تواند به رشد کسب و کار، ارائه محصولات و خدمات جدید و افزایش فروش و درآمد کمک کند.
نوآوری (Innovation) چیست؟
نوآوری بکار گرفتن ایده ها در جهتی است که محصول و خدمات جدیدی ایجاد شود؛ و یا این ایده ها، باعث پیشرفت و بهتر شدن در کالا و خدماتِ موجودمان شوند. در واقع یک فرآیند است که توسط آن، محصول یا خدمت با اجرای تکنیک ها و ایده هایی نوین، به روز می شود.
چرا نوآوری مهم است؟
تغییرات نوآورانه در کسب و کارها بسیار اهمیت دارد؛ زیرا با ایجاد ارزش، برای شرکت فرصت های جدیدی را به وجود می آورد.
در اینجا به اختصار چند مورد از دلایل اهمیت نوآوری را بررسی می کنیم.
ایجاد مزیت رقابتی
بازارها در حال تغییر و تحول هستند و رقابت به مراتب شدیدتر شده است. تغییرات نوآورانه در کسب و کارها می تواند آنها را از رقبا متمایز کند و سبب برتری در بازار شود.
تغییر پذیری
به شرکت ها کمک می کند تا وقتی بازار با تغییر و تحولاتی مواجه می شود؛ شرکت بتواند تطبیق سریعی با تغییرات بازار انجام دهد و با افت فروش یا شکست خوردن کسب و کار مواجه نشوند.
بهبود عملکرد
می تواند در بهبود روش، فرآیند و محصولات کسب و کار، تاثیرگذار باشد. این امر باعث کاهش هزینه ها، افزایش کارایی و بهبود کیفیت محصولات یا خدمات می شود.
رضایت مشتریان
شرکت‌ها می‌توانند به نیازها و خواسته‌های مخاطبان پاسخ بهتری بدهند. با ارائه محصولات و خدمات متفاوت، رضایت مشتریان افزایش یافته و به طور مستقیم امتیاز رقابتی شرکت از رقبا بالاتر می رود.
فرایند نوآوری چیست؟
فرض کنید میخواهیم در محصولات یک تولیدی پوشاک، نوآوری داشته باشیم؛ گام اول در فرایند، در هر زمینه ای، طراحی یک ایده نو است. یکی از راه های خوب برای ایده پردازی، شناسایی و بررسی مشکلات و چالش های زمینه کاریمان و آنالیز ایرادهای محصولات قبلی است. از این طریق می توانیم ایده هایی برای بهبود یا حذف مشکلات پیدا کرده و فرصت ها را شناسایی کنیم.
در این مثال برای شناسایی ایراد محصولات میتوانیم با نظرسنجی از مشتریان قبلی و بررسی علت کمتر استقبال شدن از کالا، ایده های جدیدی برای بهتر شدنِ آن در طراحی های بعدی بگیریم.
مرحله دوم، تحقیق در مورد ایده نوآورانه و خلق دانش است. در این مرحله تمام اطلاعات مورد نیاز در مورد ایده را جمع آوری می کنیم و سپس طراحی اولیه را انجام می دهیم و چگونگی توسعه نوآوری را بررسی می کنیم.
در گام بعدی به منظور توسعه، ابتدا در یک سطح کوچک به آزمایش و یا تولید محصول می پردازیم و در صورت موفقیت برای صنعتی سازی برنامه ریزی می کنیم. در این مرحله در صورت لزوم، به طراحی و آزمایش مجددِ محصول برای تولید در سطحِ وسیع تر می پردازیم.
در مرحله بعد، با استانداردسازی محصول، آزمایش های بیشتر طرح، برنامه ریزی برای تولید بیشتر و تعیین میزان تولید، می توانیم برای ورود به بازار آماده شویم.
در گام آخر، با بازاریابی مناسب، کالایی که فرایند نوآوری را طی کرده به بازار عرضه می کنیم.
چرا از نوآوری استفاده کنیم؟
سازمان ها چند گزینه برای افزایش رقابت دارند: آنها می توانند برای مدیریت هزینه تلاش کنند و یا یک استراتژی برای ایجاد تفاوت و برتری، تدوین کنند. در هر دو گزینه، نوآوری ضروری است.
شرکت هایی که مدیریت هزینه را انتخاب می‌کنند؛ برای تنظیم یک رقابتِ بلندمدت با شرکت های دیگر، باید نوآوری را توسعه دهند چون برای مدیریت قیمت، بهینه سازی و بهبود دائمی در نوآوری بسیار مهم است.
شرکت هایی که تلاش می کنند با یک استراتژی خاص نسبت به شرکت های رقیب، تفاوت و برتری داشته باشند؛ به تغییراتی نوآورانه نیاز دارند تا در خود ویژگی های منحصر به فردی را ایجاد کنند که رقبایشان این صفات را ندارند.
همچنین بسیاری از استارتاپ ها فعالیت های خود را با توسعه یک محصول یا خدمات نوآورانه راه اندازی می کنند. بنابراین، نوآوریِ مستمر برای همه شرکت ها حیاتی است.
بطور کلی، تغییرات نوآورانه اصلی‌ترین عامل برای رشد و بقا در بازارهای رقابتی است و ارزش و اهمیت آن همواره در توسعه و موفقیت همه کسب و کارها پابرجا بوده است.
با مطالعه مقاله دلایل شکست نوآوری، با 7 دلیل اصلی آن آشنا شوید.
هوش مصنوعی با خودکارسازی فرایندها، تحلیل دقیق داده‌ها و ارائه ایده های نوآورانه و پیش‌بینی‌های هوشمند، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بهره‌وری را افزایش دهند، تصمیم‌گیری‌های بهتری بگیرند و در نهایت به رشد و توسعه پایدار دست یابند. این فناوری با ارائه خدمات شخصی‌سازی‌شده به مشتریان، بهبود تجربه کاربری و ایجاد مزیت رقابتی، نقش کلیدی در موفقیت کسب‌وکارهای امروزی ایفا می‌کند. برای آشنایی بیشتر مقاله کاربرد هوش مصنوعی در کسب‌وکار را مطالعه کنید.
چگونه از نوآوری استفاده کنیم؟
با رویکردهای سنتی و روش های مرسوم، اغلب در زمینه های نوآفرینی به جایی نخواهیم رسید. برای تغییرات نوآورانه باید به طور مداوم، وضعیت موجود را به چالش بکشیم و مسیرهای جدیدی را کشف کنیم.
نوآوری به تنوعِ شیوه های تفکر نیاز دارد. برای این منظور باید یک تیم نوآور از افراد با دیدگاه‌ها و سبک‌های تفکر متفاوت را گرد هم بیاوریم چون شبیه بودن شخصیت افراد تیم باعث می شود همگی ایده ها به یک جهتِ خاص بروند و یکنواختی در ایده ها به وجود بیاید.
تعریف مدیریت نوآوری
مدیریت نوآوری به عنوان یک رویکرد در سازمان‌ها برای تشویق و مدیریتِ خلاقیت و ابداع راهکارهای جدید استفاده می‌شود. این فرآیند شامل تشخیص ایده‌ها و راهکارهای نوآورانه، تبدیل آنها به محصولات یا خدمات جدید است.
هدف اصلی مدیریت نوآوری، ایجاد یک فضای سازمانی است که به ارائه ایده‌ها، ارزش‌ها و فرصت‌های نوآورانه ترغیب کند و به طور همزمان از ریسک‌های مرتبط با نوآوری محافظت نماید.
مدیریت نوآوری شامل مراحل مختلفی مانند شناسایی و گردآوری ایده‌ها، ارزیابی و اولویت‌بندی آنها، توسعه و پیاده‌سازی ایده‌های انتخاب شده و ارزش‌آفرینی از طریق نوآوری است.
تاریخچه مدیریت نوآوری
مدیریت نوآوری در ابتدا، معمولاً به صورت تصادفی در سازمان‌ها اتفاق می‌افتاد و بدون استراتژی و روش مشخصی انجام می‌شد. اما با گسترش صنایع و رشد رقابت، نیاز به مدیریت نوآوری بطور جدی تری در سازمان‌ها احساس شد.
در دهه 1960، پژوهشگران مفهوم مدیریت نوآوری را با تأکید بر ایجاد هیئت‌مدیره‌های خلاق در سازمان‌ها، به عنوان یک موضوع مهم در مطالعاتِ مدیریت معرفی کردند.
در دهه ۱۹۸۰، با پیشرفت فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، در مفهوم تکنولوژی (فناوری)، و نوآوری رابطه نزدیکی برقرار شد. سازمان‌ها به دنبال بهره‌برداری از فناوری‌های جدید و ارتقای روند نوآوری خود بودند. در این دوره، مفاهیمی مانند بنیان‌گذاری شرکت‌های نوآورانه، شوک نوآوری و استراتژی نوآوری ظهور کرد.
در سال‌های اخیر، با گسترش دانش، مفاهیم مدیریت نوآوری با توجه بیشتری از سمت سازمان‌ها و صنایع مواجه شده است. امروزه، مدیریت نوآوری به عنوان یک عامل برتری رقابتی در بازار و جامعه تلقی می‌شود و سازمان‌ها برای پیشرفت و زنده ماندن، نیازمند توجه به فرآیندها، فنون و مدل‌های مدیریت نوآوری هستند.
مثال هایی از نوآوری
پرداخت از طریق تلفن همراه: با گسترش فناوری های پرداخت بی سیم، امکان پرداخت از طریق تلفن همراه به صورت سریع و آسان فراهم شده است که امکان پرداخت در هر زمان و هر مکانی را فراهم می کند.
ربات های خانگی: پیشرفت ربات ها و هوش مصنوعی جهت کمک به خانه داران در انجام کارهای روزمره، یک نوآفرینی متداول است. این ربات ها می توانند در کارهایی مانند تمیز کردن خانه، آشپزی و پاسخگویی به سوالات کمک کنند.
سامانه های هوشمند شهری: ایجاد شهر هوشمند با استفاده از تکنولوژی های مدرن، یک نوآوری بزرگ است. این شهرها برای بهینه‌سازیِ خدماتشان مثل نظارت ترافیکی، مدیریت پسماند، کشف جرم، مدارس، بیمارستان‌ها و دیگر خدمات اجتماعی سامانه هایی هوشمند دارند.
استفاده از انرژی تجدیدپذیر: توسعه استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشید و باد، یک نوآوری مهم است که بهره برداری بهینه از منابع طبیعی و کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی کمک می کنند.
انواع مدل های نوآوری
نوآوری افزایشی (Incremental Innovation)
به تغییر و بهبودِ تدریجی در محصولات، خدمات یا فرآیندها گفته می‌شود. در این مدل، تغییرات کوچکی به مرور به محصولات یا فرآیندها اضافه می شود؛ که منجر به بهبود کارایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت می‌شود.
نوآوری مخرب (Disruptive Innovation)
به ایجاد تغییرات بزرگ و ناگهانی در بازارها و صنایع اشاره دارد. در این مدل، محصولات یا خدمات نوظهور به بازار وارد می‌شوند و با رقابت با محصولات یا خدمات قدیمی، بازار فعلی را از طریق ارائه خدمات جدید و باکیفیت، تخریب می کند.
این مدل معمولاً باعث شکل‌گیری صنایع جدید و تغییر چشمگیر در رفتار مصرف‌کنندگان می‌شود.
برای مثال زمانی که آیفون (نخستین تلفن همراهی که رابط لمسی چندگانه داشت) در سال ۲۰۰۷ توسط شرکت اپل معرفی شد؛ باعث از بین رفتنِ فروش سایر کمپانی ها شد. در آن زمان بقیه شرکت هایی که گوشی های دکمه ای تولید می کردند؛ مجبور شدند خودشان را با این نوآوری مطابقت دهند.
نوآوری رادیکال (Radical Innovation)
به ایجاد تغییرات خیلی بزرگ و کلان در محصولات، خدمات یا فرآیندها اشاره دارد.
در این مدل، ایده‌ها و فناوری ها کاملاً جدید هستند و از قبل وجود نداشتند. نوآوری رادیکال، با خلق روندی کاملاً جدید، تغییر عمده‌ای را برای محصولات یا خدمات فعلی بوجود می‌آورد.
مثالی از یک نوآوری رادیکال می‌تواند استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین (Blockchain) در حوزه مالی باشد. تا قبل از ارائه بلاک‌چین، برای انجام تراکنش‌های مالی نیاز به واسطه‌گرانی مثل بانک‌ها و موسسات مالی داشتیم که برای ما هزینه و زمان بیشتری را به دنبال داشت؛ اما با استفاده از فناوری بلاک‌چین، می‌توان تراکنش‌های مالی را به صورت مستقیم بین دو نفر انجام داد. این نوآوری مزایایی مانند کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت و حذف واسطه‌گران را به ارمغان آورد.
نوآوری ساختاری (Architectural Innovation)
به تغییرات و خلاقیت در طراحی و ساختار سیستم‌ها، فرآیندها و روش‌های عملکردی در سازمان اشاره دارد. در این مدل، تغییرات در ساختار سازمان، روابط داخلی، فرایندهای کاری، کانال‌های ارتباطی و سایر عناصر سازمانی به منظور بهبود کارایی، افزایش هماهنگی و خلق مزیت رقابتی ایجاد می‌شود.
چرا نوآوری همیشه خوب نیست؟
اگرچه نوآوری به طور کلی مثبت و مفید مطرح می‌شود؛ اما همیشه هم خوب نیست و بعضی مواقع می تواند آسیب زننده باشد. در ادامه به توضیح شرایط و مثال هایی می پردازیم که تغییر در آنها منفی محسوب می شود.
پیامدهای ناخواسته: تغییرات ممکن است منجر به پیامدهای ناخواسته یا غیرقابل پیش‌بینی شود. به طور مثال، توسعه فناوری‌های جدید می‌تواند به مشکلات امنیتی، اثرات منفی بر محیط زیست یا تأثیرات اجتماعی ناخواسته منجر شود.
اثرات غیرمتوازن: تغییرات ممکن است باعث تفاوت‌های ناعادلانه در جامعه شود. برای مثال، تکنولوژی‌های جدید ممکن است موجب از بین رفتن بعضی مشاغل و بهم خوردن توازن اقتصادی و اجتماعی شوند.
عدم پذیرش اجتماعی: نوآوری‌هایی که به دلیل محدودیت‌های فرهنگی، اقتصادی یا اجتماعی در جامعه پذیرفته نمی‌شوند؛ ممکن است با مشکلاتی مثل مقاومتِ اجتماع برای پذیرفتن آنها روبرو شوند. این موضوع می‌تواند باعث پیامدهایی مثل عدم توسعه یا تعطیل شدن کسب و کار شود.
با این وجود به وسیله مدیریت مناسب، ارزیابی دقیق و همکاری با افرادِ جامعه، بسیاری از این مشکلات قابل حل هستند و تغییرات نوآورانه به عنوان یک فرصت برای پیشرفت و توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جمع بندی
نوآوری به معنای ایجاد یا ارائه یک ایده، محصول، فرآیند یا سرویس جدید است که قابلیت بهبود و تغییر را در یک صنعت، سازمان یا جامعه دارد. نوآوری می‌تواند در حوزه‌های مختلفی از جمله فناوری، علم، فرهنگ و سازمان رخ دهد و یک فرآیند پویا و مستمر است که نیازمند تفکر خلاقانه، تحقیق و توسعه، همکاری و پذیرش تغییر است.
استفاده از آن با خلق ارزش برای سازمان، می‌تواند به دستیابی به پیشرفت و توسعه در صنایع و جوامع مختلف کمک کند.
سوالات متداول
نوآوری یعنی چی؟
به معنی خلقِ چیزی جدید و متمایز است که بهبود یا تغییر و تحولی در حوزه‌های مختلف بوجود می آورد. این فرآیند نه تنها می‌تواند به توسعه تکنولوژی و محصولات جدید منجر شود؛ بلکه در زمینه‌های خدمات، ساختارها و استراتژی‌ها نیز قابل اعمال است.
چرا استفاده از نوآوری مهمه؟
استفاده از این فرایند در کسب و کارها می تواند باعث نتایجی مثل: برتری در بازار نسبت به رقبا، تطبیق پذیری سریع شرکت با تغییرات بازار، کاهش هزینه ها، افزایش کارایی و رضایت بیشتر مشتریان شود.
چطور از نوآوری استفاده کنیم؟
برای تغییرات نوآورانه باید به طور مداوم، وضعیت موجود را به چالش بکشیم و مسیرهای جدیدی را کشف کنیم. برای متنوع شدن شیوه های تفکر نیاز، باید یک تیم نوآور از افراد با دیدگاه‌ها و سبک‌های تفکر متفاوت را گرد هم بیاوریم و از ایده هایشان استفاده کنیم.
دیدگاهتان را بنویسید