اثر هاله ای چیست ؟ نمونه خطای هاله‌ای در مدیریت
اثر هاله‌ای چیست؟
اثر هاله یا خطای هاله‌ای(HALO) برای اولین بار توسط ادوارد ثورندایک روانشناس آمریکایی در گزارشی با عنوان “یک خطای ثابت در رتبه بندی های روانشناختی” در سال 1920 معرفی شد.
ثورندایک داده‌های نظرسنجی‌هایی را بررسی کرد که در آن از شرکت‌کنندگان خواسته شد ویژگی‌های فردی زیردستان، مانند هوش، قابل اعتماد بودن و ظاهر فیزیکی را امتیاز دهند. از افراد خواسته شد که یک نفر را بر اساس ویژگی های خاصی مانند هوش، ظاهر فیزیکی یا شخصیت قضاوت کنند.
او دریافت که نمرات بالا در یک کیفیت به شدت با نمرات بالا در سایر کیفیت ها همبستگی دارد علیرغم اینکه او افراد را هدایت کرد تا هر ویژگی را به طور مستقل قضاوت کنند. به طور مشابه، نمرات پایین در یک زمینه به رتبه‌بندی پایین‌تر در سایر ویژگی‌ها منجر می‌شود.
ثورندایک به این نتیجه رسید که انسان ها برای تجزیه و تحلیل جنبه های مختلف طبیعت یک فرد به طور جداگانه تلاش می کنند. در عوض، مردم تمایل دارند دیگران را بر اساس یک جنبه خاص از یک فرد به عنوان برجسته یا پست قضاوت کنند، که بر ادراک آنها از سایر ویژگی ها تأثیر می گذارد.
چرا اثر هاله‌ای اتفاق می افتد
مغز شما دائماً اطلاعات و محرک ها را پردازش می کند و تصمیمات فراوانی می‌گیرد. برای صرفه جویی در زمان، زمانی که انتخاب ها به زمان حساس و پرفشار هستند، ذهن برای ایجاد میانبرهایی برای تصمیم گیری تلاش می‌کند.
از آنجایی که قدرت مغز محدود است، ذهن شما برای نتیجه گیری سریع در موقعیت های پیچیده و کاهش تلاش ذهنی با سوگیری های رایج به شما کمک می کند تا از خستگی ذهنی جلوگیری کنید و انرژی را برای کارهای مهم دیگر ذخیره کنید.
به زبان ساده، ذهن شما یک سوگیری خطای هاله‌ای ایجاد می کند، زیرا روش کارآمدتری برای پردازش اطلاعات است. ایجاد یک تصور کلی از یک فرد بر اساس یک ویژگی ساده تر از تجزیه و تحلیل شخصیت او به عنوان مجموع چندین ویژگی مثبت و منفی است. اما این نوع تفکر همیشه نتیجه مثبتی ندارد.
وقتی این سوگیری شناختی را به چالش نکشید، ممکن است افراد را اشتباه قضاوت کنید و ارتباطات مهم را از دست بدهید. و اگر یک رهبری یک کسب و کار را در دست دارید، می توانید برای ایجاد تیم های قوی با مشکل مواجه شوید زیرا تلاش بیشتری برای ارزیابی منصفانه پتانسیل واقعی هر یک از اعضا انجام نمی دهید.
سوگیری های رایج، تفکر شما را هدایت می کند، اما شما مجبور نیستید این خطاهای ذهنی را به خود دیکته کنید. به چالش کشیدن این عادت ذهنی با عقب رفتن و نگاه کردن از یک زاویه دیگر خود یک مهارت قابل یادگیری است و در مدیریت و رهبری برای شما مفید خواهد بود.
4 نمونه از اثر هاله در مدیریت
نظریه ثورندایک به طور گسترده ای در روانشناسی اجتماعی پذیرفته شده است، و آزمایش های بعدی خطای هاله‌ای راه های تحریک این سوگیری شناختی را بررسی کرده اند. بیایید نمونه هایی از اثر هاله را بررسی کنیم تا بتوانید این پدیده را در روابط و تعاملات حرفه ای تشخیص دهید:
مهارت های تعمیم دهنده
اگر یک همکار یا کارمند شما دارای مهارت های مثال زدنی در یک زمینه خاص، مانند تخصص سازمانی یا فنی باشد، ممکن است فرض کنید که آنها در زمینه های دیگر و غیر مرتبط عملکرد بالایی دارند. بیش از حد ارزیابی توانایی های آنها می تواند قضاوت شما را به قدری تیره و تار کند که کاستی های احتمالی را نادیده بگیرید. در یک محیط تیمی، رد شدن از کارگران با مهارت یا با تجربه تر می تواند حسادت یا رنجش ایجاد کند، به حفظ کارمندان آسیب برساند و در نهایت پروژه ها را از مسیر خارج کند.
سوگیری جذابیت
اثر هاله جذابیت زمانی است که ویژگی‌های مثبت را به یک فرد جذاب از لحاظ فیزیکی نسبت می‌دهید. ما تمایل داریم افرادی را که با استانداردهای زیبایی اجتماعی مطابقت دارند، علیرغم اینکه اطلاعات کمی در مورد شخصیت آنها داریم، مثبت تر قضاوت کنیم. ممکن است ناخواسته افراد معمولی را با ویژگی های مثبت دیگری مانند هوش، کاریزما و رهبری مرتبط کنید. قربانی شدن توسط این سوگیری می تواند باعث شود که شما بیش از حد به یکی از اعضای تیم اعتماد کنید یا از یک همکار مناسب تر برای یک کار مهم چشم پوشی کنید.
تاکید بر ویژگی های مثبت
برداشت های مثبت بسیار تاثیرگذار است. اگر فکر می کنید یک همکار دارای ویژگی های شخصیتی مثبتی است، مانند صمیمی بودن، خنده دار بودن و دوست داشتنی بودن، می تواند بر درک شما از توانایی های حرفه ای او تأثیر بگذارد. ممکن است فرض کنید که تمایل مثبت آنها باعث عملکرد شغلی بالاتر می شود اما قضاوت حرفه ای بر اساس ویژگی های شخصی به ندرت پیش میاید که دقیق باشد.
وضعیت
قضاوت فوری در مورد فردی با موقعیت بالا یا شهرت برجسته در محل کار می تواند خطای هاله‌ای را تحریک کند. دستاوردهای قبلی، پیشینه اجتماعی-اقتصادی یا موقعیت قدرت فرد ممکن است به شما انگیزه دهد که با توجیه اندک، ویژگی‌های مثبت را به آنها نسبت دهید و در نتیجه فرصت‌های بیشتر و موقعیت بهتری به دست آورید.
فردی را تصور کنید که از یک دانشگاه معتبر فارغ التحصیل شده است. ممکن است تصور کنید که آنها بسیار باهوش هستند یا دارای اخلاق کاری قوی هستند، حتی بدون شواهد مستقیم. این می تواند منجر به رفتار ترجیحی شود و دسترسی به فرصت ها نسبت به دیگران با مهارت ها یا دانش ارزشمندتر را محدود کند
اثر هاله‌ای در بازاریابی
اثر هاله نه تنها بر نحوه تعامل ما در روابط تأثیر می‌گذارد، بلکه نحوه درک مشتریان از تجارت و برند ما هم تاثیرگذار هستند. اگر به طور مثبت با یک محصول یا ویژگی برند خاص شناسایی می‌شوید، به احتمال زیاد کل کسب وکار شما در یک نور مثبت دیده می شود.
مصرف‌کنندگان ممکن است تصور کنند کسب و کاری که محصولات پایدار می‌فروشد، مباشر اخلاقیات عالی است، بدون اینکه جنبه‌های دیگر کسب و کار، مانند فراگیری، اخلاق، و رفاه کارکنان را زیر سؤال ببرند. حتی اگر جزئیات مبهم در مورد نام تجاری را یاد بگیرید مانند مشکلات رهبری برند ممکن است تمایل داشته باشید که بر اساس شهرت قبلی کسب و کار از شک و تردیدی که نسبت به برند دارید صرف نظر کند.
حتی یک شرکت قوی هم می تواند از این تعصب سود ببرد. در ادامه چند راه وجود دارد که می توانید از اثر هاله برای تأثیرگذاری مثبت بر یک تجارت یا برند شخصی استفاده کنید:
تایید برند: کار با اینفلوئنسرهای محبوب یا برندهای دیگر با تصاویر عمومی مثبت می‌تواند بر تجارت شما تأثیر بگذارد و حس اعتماد یا وضعیتی را ایجاد کند که تعامل با برند شما را افزایش می‌دهد. همچنین اینفلوئنسرهای که در رسانه های اجتماعی حضور دارند، ممکن است بخواهند به طور استراتژیک خود را با مشاغل و برندهایی که دارای تصاویر عمومی مثبت و پایگاه های مشتری قوی هستند، هماهنگ کنند.
بسته بندی و طراحی: یک مطالعه در مورد زیبایی شناسی وب نشان داد که کاربرانی که به طراحی بصری یک وب سایت امتیاز مثبت داده اند، حتی در وب سایت هایی با نرخ شکست بالا، قابلیت استفاده از سایت را زیاد دانسته‌اند. اگرچه باید برای ساخت محصولات خوب تلاش کنید، اما استفاده از طراحی به عنوان اولین برداشت مثبت می تواند مشتریان را متقاعد کند که به محصول یا خدمات شما فرصت دهند.
توجه به جزئیات: کاربران وب‌سایت که اشتباهات دستوری و املایی را مشاهده می‌کنند، محتوا یا سازنده را کمتر قابل اعتماد یا معتبر می‌بینند. برای متخصصان بازاریابی و ارتباطات، بررسی مجدد هر کاما و ویرگول می تواند شهرت شما را افزایش دهد و کیفیت درک شده برند را افزایش دهد.
شهرت: اگر محصولی با کیفیت بالا تولید می کنید، مشتریان شما احتمالاً تصور می کنند که سایر محصولاتی که راه اندازی می کنید با همان کیفیت هستند. چه یک استارت‌آپ یا یک کسب و کار معتبر باشید، تمرکز بر کیفیت و ثبات می‌تواند به شما کمک کند تا در بازارهای جدید گسترش پیدا کنید و مشتریان فعلی خود را با خود همراه کنید.
نمونه ای از اثر هاله در تجارت
اثر هاله برای طیف وسیعی از دسته‌ها، از جمله افراد، سازمان‌ها، ایده‌ها و برندها اعمال می‌شود. به عنوان مثال، اپل به طور قابل توجهی از اثر هاله سود می برد. با عرضه آی پاد، گمانه زنی هایی در بازار وجود داشت که به دلیل موفقیت آی پاد، فروش لپ تاپ های مک اپل نیز افزایش خواهد یافت.
به صورت تصویری، هاله ای شکل می گیرد و روی برند گسترش می یابد. این به طور موثر امکان گسترش محصولات را فراهم می کند. برای مثال، موفقیت اپل در آی‌پاد امکان توسعه محصولات مصرفی دیگر مانند اپل واچ، آیفون و آی‌پد را فراهم کرد. اگر محصول در مقایسه با محصول پیشرو کمرنگ شود، موفقیت محصول پیشرو به جای اینکه منجر به تغییر کلی در درک برند شود، به جبران شکست کمک خواهد کرد. این افزونه برند به برندهایی مانند اپل کمک می‌کند تا حتی با وجود شکست‌های دیگر، یک غول فناوری محبوب باقی بمانند. به عنوان مثال، تا به امروز، تعداد بسیار کمی از مردم فلاپ های AirPower شرکت یا Apple Newton را به یاد می آورند.
اثر هاله معکوس چیست؟
اثر هاله معکوس که همچنین به عنوان اثر شاخ(HORN) شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که یک قضاوت منفی منفرد بر سایر ویژگی های غیر مشابه تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر به دلیل یک رفت و آمد طولانی و دشوار، احتمالا دیر به محل کار خود برسید، همکاران شما ممکن است تصور کنند شما تنبل، بی‌تحرک یا ناکارآمد هستید.
در محل کار، اثر شاخ می تواند به چندین روش دیگر نشان داده شود، مانند:
- ظاهر یک فرد بر درک شما از شایستگی، حرفه ای بودن یا پتانسیل رهبری او تأثیر منفی بگذارد
- قضاوت درباره شخصیت یک فرد بر اساس یک تصمیم اشتباه یا ضعف حرفه ای
- قضاوت منفی در مورد توانایی ها، اخلاق کاری یا هوش افراد بر اساس پیشینه اجتماعی-اقتصادی آنها
- ایجاد مفروضات منفی در مورد تجربه، توانایی ها یا پتانسیل یک فرد بر اساس سن آنها
- استفاده از کلیشه های جنسیتی برای اطلاع از ارزش منحصر به فرد یک فرد
- زیر سوال بردن عملکرد یا قابلیت اطمینان فردی به دلیل ناتوانی یا وضعیت سلامتی
وقتی از یک ویژگی، کلیشه یا ویژگی شخصی ذاتی برای قضاوت در مورد شخصیت و پتانسیل یک فرد استفاده می کنید، آنها را محدود می‌کنید. این امر برداشت های منفی محیط های کاری ناخوشایند و سمی ایجاد می کند که بر بهره وری و نوآوری تأثیر منفی می گذارد و منجر به احساس ناامنی و تبعیض در کارکنان می شود. و در نهایت ممکن است حفظ کارکنان مناسب سخت شود.
چگونه از اثر هاله در محل کار جلوگیری کنیم؟
ترویج فرهنگ تعادل و انصاف باعث ایجاد محیط کاری پویاتر می شود. به جای اینکه در تعصبات غرق شوید، از نقاط قوت همه کارکنان سافاده کنید. در نتیجه رضایت کارکنان بهبود یافته و نیروی کار متنوع تر و مرتبط تر وارد سازمان شما میشوند.
در ادامه چند راه برای جلوگیری از تأثیرات منفی اثر هاله‌ای در شرکت شما آورده شده است:
از انتقاد فرار نکنید: در طول تصمیم‌گیری فعالانه بازخورد سازنده و دیدگاه‌های متنوع ارائه دهید یا به دنبال آن باشید. فضاهای سازنده به همه صدا و فضایی برای خودسازی می دهد.
ارتباط را تمرین کنید: از ارتباطات باز برای به چالش کشیدن سوگیری ها استفاده کنید. صراحت شما ممکن است دیگران را ترغیب کند تا تجربیات و نظرات خود را به اشتراک بگذارند.
حمایت از کارکنان: نشان دهید که از طرح‌های متنوع حمایت می‌کنید که فرصت‌های برابر را برای همه کارکنان ترویج می‌کند.
به سمت خودآگاهی حرکت کنید: خودآگاهی و انعطاف روانی خود را با تلاش آگاهانه برای کنار آمدن با سوگیری های شناختی خود و زیر سوال بردن قضاوت های فوری خود به منظور رشد از آنها توسعه دهید.
برداشت ذهنی اول همه چیز نیست: توجه داشته باشید که اولین برداشت شما ممکن است پتانسیل کامل توانایی های یک فرد یا وسعت شخصیت او را نشان ندهد.
مهربان باشید: همدلی را تمرین کنید و به یاد داشته باشید که همه اشتباه می کنند و نقص هایی دارند که نباید به همه شخصیتشان تعمیم داد
مثبت فکر کنید: سهم خود را برای پرورش تیم های حمایتی و انعطاف پذیر انجام دهید. یک محیط قابل اعتماد، امنیت روانی را تشویق می کند که در آن افراد به راحتی ارزش منحصر به فرد یکدیگر را تصدیق کنند و آشکارا روی نقاط ضعف خود کار کنند.
سخن پایانی
شما مجموعه‌ای از ویژگی‌های مختلف هستید هم خارق العاده و هم معیوب. آنها با هم شما را منحصر به فرد می کنند. همکاران و اعضای تیم شما هم مانند شما هستند. و دیدن آنها به عنوان افراد کامل، تیم های نزدیک تری را پرورش می دهد که توانایی بیشتری برای غلبه بر چالش ها دارند.
تشخیص اثر هاله همیشه آسان نیست. به هر حال، مغز شما برای قضاوت های فوری آماده شده است. ایجاد خودآگاهی و دیدن اینکه مردم چگونه خودتان را می بینید، اولین گام به سوی ایجاد روابط حرفه ای قدرتمند است که ارزش واقعی را به شغل و تجارت شما اضافه می کند. برای راهنمایی بیشتر می‌توانید با گروه مشاوران غزال در ارتباط باشید.
دیدگاهتان را بنویسید