همه چیز بابت شرکت دانش بنیان
در مورد شرکتهای دانش بنیان تا چه اندازه شناخت دارید؟ آیا می‌دانید این نوع از شرکتها باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند و برای تایید شدن چه فرآیندی را طی کنند؟ تا چه اندازه با چالش‌های مالی و مالیاتی شرکتهای دانش بنیان آشنایی دارید؟
همانطور که می‌دانید درجهان پر از تحول، امروز اهمیت تکنولوژی و فناوری در بقا و رقابت پذیری محصولات دو چندان است. اشخاصی که ایده‌های خود را با دانش و فناوری ادغام و محصولاتی با ارزش افزوده بالا تولید نموده و در جهت توسعه وتجاری سازی این محصولات اقدام می‌نمایند، می‌توانند با تشکیل شرکت دانش بنیان در قانون از حمایت‌های گسترده‌ای بهره‌مند گردند. حال که با شرکتهای دانش بنیان آشنا شدید برای یادگیری تخصصی مباحث مالیاتی، به صفحه آموزش مالیات مراجعه کنید.
قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان برای اولین بار در سال 1389 تصویب گردید. در قانون شرکت دانش بنیان به شرح ذیل تعریف شده است:
شرکت یا مؤسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالاها و خدمات) در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان و بر اساس معیارهای مورد نظر این آیین‌نامه، به تأیید کارگروه می‌رسد.
در “قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات “پیگیری اجراو مسولیت سیاست گذاری، برنامه ریزی در این قانون به شورای عالی علوم و تحقیقات و فناوری واگذار گردیده است همچنین به حمایت‌ها و تسهیلات قابل اعطا به شرکتها، نحوه تشکیل صندوق نوآوری و شکوفایی، مدت ارزیابی، محل مجاز فعالیت این شرکتها و غیره اشاره شده است.
در ادامه این مقاله قصد داریم با نگاه یک مشاور مالیاتی یا مالی به بررسی خدمات مشاوره دانش بنیان بپردازیم و با مفاهیم، ویژگی‌ها و انواع شرکتهای دانش بنیان، نحوه ارزیابی و تمدید در آن و تعهدات مالی و مالیاتی این شرکتها و نحوه برخورداری از معافیت مالیاتی توضیحاتی ارائه دهیم.
ویژگی های محصولات شرکت های دانش بنیان
جالب است بدانید وجه تمایز محصولات دانش بنیان با سایر محصولات فناوری است و این محصولات بر اساس پیچیدگی فنی در سطح 1 یا 2 طبقه‌بندی می‌گردند. طبق ماده 1 آخرین آیین‌نامه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان (مصوب کارگروه مورخ 1400/11/02) محصولات دانش بنیان (کالا یا خدمات) برای اینکه بتوانند حائز شرایط دانش بنیانی گردند بایستی همزمان دارای سه شرط باشند:
ویژگی محصولات شرکت های دانش بنیان
1. سطح فناوری 2. مرحله تولید 3. طراحی مبتنی بر تحقیق و توسعه شرکتهای دانش بنیان بایستی محصولات خود را همواره توسعه داده و تولید نمایند چرا که عدم توجه به این امر در ارزیابی‌های بعدی از محصول، ممکن است منجر به عدم تایید یا تغییر نوع تایید آن‌ها گردد.
فرایند ارزیابی شرکت های دانش بنیان به صورت کلی
شرکتها جهت اقدام به دانش بنیانی، بهتر است در ابتدا آیین نامه‌ها، قوانین و دستورالعمل‌های مربوطه را مطالعه نماید و همچنین می‌توانند فهرستی از مصادیق کالاها و خدمات دانش‌بنیان را در سامانه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان مشاهده نمایند و پس از بررسی و دارا بودن شرایط لازم درخواست خودرا جهت ارزیابی در سامانه ثبت نمایند.
یک شرکت برای اقدام در این زمینه باید حداقل یک محصول در حد نمونه آزمایشگاهی (با قابلیت بررسی فنی) داشته باشد. اشخاص حقیقی نمی‌توانند دانش بنیان گردند مگر آنکه این اشخاص در قالب شرکت ثبت نام کنند.
بعد از ثبت نام شرکت در سامانه، درخواست ارسالی توسط دبیرخانه کارگروه ارزیابی و تشخیص صلاحیت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بررسی وارزیابی به صورت حضوری یا غیر حضوری با توجه به صلاحدید صورت پذیرفته و دبیرخانه کارگروه شرکتها را جهت ارزیابی به کارگزاران مربوطه ارسال و نتایج بررسی کارگزاران، توسط دبیرخانه کارگروه برای تصمیم‌گیری نهایی به کارگروه ارجاع و در نهایت نتیجه بررسی در کارتابل شرکت جهت مشاهده قرار می گیرد.
انواع شرکت های دانش بنیان
شرکتهای دانش‌بنیان شامل الف- نوپا نوع 1 ب- نوپا نوع 2 ج- تولیدی نوع 1 د- تولیدی نوع 2 می باشد. تفاوت عمده در شرکتهای نوپا و تولیدی در درآمد عملیاتی آن‌ها براساس آخرین اظهارنامه مالیاتی ارسالی به سازمان امور مالیاتی است. به نحوی که شرکت‌هایی که در آخرین اظهارنامه مالیاتی فاقد درآمد بوده و یا به صورت کلی دارای اظهارنامه مالیاتی نباشند در صورت ارزیابی و حائز شرایط بودن به صورت نوپا تایید می‌گردند.
معرفی انواع شرکت های دانش بنیان
همچنین محصولات در فهرست کالاها و خدمات دانش‌بنیان با توجه به میزان پیچیدگی فنی و سطح فناوری در آن‌ها، در سطح 1 و 2 طبقه‌بندی شده و تنها محصولات با فناوری در سطح 1 می‌توانند از معافیت مالیاتی بهره‌مند گردند.
یکی از تبصره‌های مهم و اساسی در آخرین آئین نامه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانش‌بنیان(مصوب کارگروه مورخ 1400/11/02) به شرح ذیل است:
تبصره- در مورد شرکت‌هایی که در اظهارنامه مالیاتی سال مالی گذشته خود دارای درآمد عملیاتی بالایی باشند، لازم است حداقل (3) درصد از این درآمد، ناشی از کالاها، خدمات، فرآیند تولید یا تجهیزات تولید با فناوری در سطح 1 یا سطح 2 و حائز همه معیارهای ماده (1)، باشد. شرکت‌هایی که حائز شرایط این تبصره نباشند، براساس پیوست (2) این آیین‌نامه(معیارهای ارزیابی شرکتها و مؤسسات مستعد دانش بنیان (نوع 3) ارزیابی می‌شوند.
این تبصره اهمیت کسب درآمد عملیاتی از فروش محصولات دانش بنیان در جهت برخورداری از حمایت‌های مالیاتی و بیمه‌ای و … را می‌رساند. علاوه بر دسته بندی مطرح شده در بالا برخی از شرکتها به دلیل نداشتن همه شرایط برای برخورداری از حمایت های نوع 1 و نوع 2 می‌توانند به عنوان “شرکتهای «مستعد دانش‌بنیان (نوع3)»” تایید گردند که هدف از این نوع تایید ارائه فرصت و حمایت از کسب و کارها بوده است
شرکتهای «مستعد دانش‌بنیان (نوع3) » به جز معافیت مالیاتی و معافیت حق بیمه قراردادها، تسهیلات سربازی و تسهیلات واگذاری اراضی صنعتی می‌توانند از سایر حمایت‌های قانون حمایت‌ها از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان با توجه به مصوبات کارگروه برخوردار شوند.
گواهینامه شرکت های دانش بنیان
به شرکتهای دانش بنیان پس از تایید شدن گواهی نامه مکتوبی داده نمی شود اما به دلیل اهمیت نوع تایید، برخورداری از مزایا و یا انعقاد قرارداد با این نوع از شرکتها و … می توان اسامی این شرکتها را در برروی صفحه اول سامانه شرکتهای دانش بنیان مشاهده کرد.
مدت زمان تایید و فرایند تمدید در شرکت های دانش بنیان
مدت زمان تایید شرکتها با توجه به نوع تایید شدن آن‌ها تعیین می‌گردد. بر اساس اخرین آیین نامه ارزیابی شرکتهای دانش بنیان مدت زمان تایید شرکتهای دانش بنیان “نوع یک” و “مستعد دانش بنیان” به مدت 2 سال و دانش بنیان نوع 2 به مدت 3 سال تعیین گردیده و این شرکتها برای تمدید مجدد بایستی ارزیابی گردند و ارزیابی مجدد آن‌ها با یک شرکت معمولی تفاوتی نداشته و بایستی حائز همه معیارهای این محصولات به جهت تایید باشند.
تائید و تمدید شرکت های دانش بنیان
توجه به دو نکته در این امر ضروری است:
دبیرخانه کارگروه می‌تواند در مدت زمانی کمتر از زمان 2 سال نیز بنا به صلاحدید بر اساس معیارهای آئین نامه ارزیابی شرکتها و مؤسسات دانش بنیان شرکتها را ارزیابی و این امرگاهی منجر به عدم تایید یا تغییر نوع تایید شرکت ها می‌گردد.
شرکت‌هایی که قبلا تایید شده اند تازمان ارزیابی مجدد و تا اعلام نتیجه ارزیابی تمدید همچنان از مزایای قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان با توجه به نوع تایید خود برخوردار می‌گردند.
تعهدنامه شرکت های دانش بنیان
شرکتهای دانش بنیان بعد از تایید شدن ملزم به رعایت تعهد نامه شرکتهای دانش بنیان می‌باشند. این تعهد نامه از سه قسمت تشکیل شده است که دو بخش آن مختص به تعهدات مالی و حسابداری و تعهدات مربوط به معافیت مالیاتی (در صورت برخورداری از معافیت مالیاتی) است. اگر به عنوان مدیر یا مشاوره مالی و مالیاتی در این نوع شرکتها فعالیت می‌کنید خواندن این تعهدنامه را به شما توصیه می کنیم.
اهمیت انجام تکالیف مالیاتی در شرکت های دانش بنیان
همانطور که می‌دانید شرکتهای دانش بنیان نوع 1 در بحث معافیت‌های مالیاتی مشمول نرخ صفر مالیاتی هستند. طبق بند الف ماده 132 ق م م، منظور از مالیات با نرخ صفر روشی است که مؤدیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری حسب مورد، برای درآمدهای خود به ترتیب مقرر در این قانون و در مواعد مشخص‌شده به سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشند.
لازم است بدانید حمایت‌های متنوعی (بیش از 110 حمایت) به این شرکتها صورت می‌گیرد و از طرفی طبق بند ج ماده 11 قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان، شرکتهای دانش بنیان که از معافیت مالیاتی برخوردار گردیده اند چنانچه حمایت‌ها و تسهیلات اعطاء شده بر طبق این قانون را برای مقاصد دیگری مصرف کنند ضمن محرومیت از استفاده مجدد از حمایت‌های این قانون مجازات‌های زیر در مورد آن‌ها اعمال می‌شود.
تکالیف شرکت های دانش بنیان
ج- در صورت برخورداری از معافیت‌های مالیاتی با عوارض علاوه بر پرداخت آن‌ها به جریمه نقدی برابر میزان معافیت اعطاء شده محکوم می‌شوند. که این موضوع در آئین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری و اختراعات، دستورالعمل اجرایی موضوع ماده 22 ایین نامه اجرایی قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری و اختراعات و آئین نامه‌ها و بخشنامه‌های مالیاتی مورد تاکید قرار گرفته است.
فرایند معافیت های مالیاتی شرکت های دانش بنیان
یکی از تکالیف مهم مالیاتی شرکتهای دانش بنیانی که قصد دارند از مزایا و معافیت‌های مالیاتی برخوردارند گردند این است که در اواخر هر سال به کارتابل شرکت مراجعه و نسبت به، به روز رسانی اطلاعات و ارسال درخواست معافیت خود به دبیرخانه کارگروه اقدام نمایند که طی فرایندی این درخواست بررسی و نتیجه جهت ثبت در اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر به شرکت اعلام می‌شود در صورت عدم توجه به این موضوع در پایان هر سال، دبیرخانه تعهدی نسبت به ارسال محصولات شرکت به سازمان امور مالیاتی و پیگیری معافیت شرکت نخواهد داشت.
کلام آخر
در این مقاله چند نکته پرکاربرد از دنیای جذاب شرکتهای دانش بنیان شامل: ویژگی‌های محصولات شرکتهای دانش بنیان، انواع شرکتهای دانش بنیان، فرایند تمدید و تایید، تعهدات شرکتهای دانش بنیان واهمیت تکالیف و فرایند معافیت مالیاتی بیان شد که علاوه برآن‌ها برای آشنایی بیشتر با مفاهیم این حوزه می‌توانید به سایت مرکز شرکتهای دانش بنیان معاونت علمی و فناوری مراجعه نمایید.
سوالاات متداول شرکت دانش بنیان
شرکت دانش بنیان شرکتی است که با هم افزایی و افزایش دانش و تکنولوژی به گسترش علم و دانش در جامعه کمک می کند.
به طور خلاصه مزایایی مانند معافیت‌های مالیاتی مشاوره‌های مالیاتی و حسابداری، معافیت از حقوق گمرکی و عوارض تسهیلات گمرگی، مشاوره گمرکی، معافیت از پرداخت حق بیمه قراردادها، بخشودگی جرایم بیمه تامین اجتماعی، امریه نظام وظیفه و غیره
مزایای تاسیس و ثبت شرکت دانش برخورداری از معافیت از پرداخت مالیات و سود بازرگانی به مدت 15 سال است
عمده حوزه‌های تخصصی فعالیت این شرکتها عبارت هستند از فناوری‌های زیستی در حوزه پزشکی و پژوهش‌های زیست محیطی، غذایی، کشاورزی و دامی، بهره‌مندی از فناوری‌های نانو و تولید محصولات کاربردی بر پایه این فناوری، حوزه مواد پیشرفته پلیمر و مواردی از این دست.
دیدگاهتان را بنویسید