منظور از مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

طبق بند 9 ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید، صرفا اجرت طلا مشمول ارزش افزوده است و این یعنی وقتی شخصی طلا خریداری می‌كند بابت اصل مبلغ نیازی نیست مالیات بر ارزش افزوده را بپردازد و در نتیجه باعث می‌شود مشتری مبلغ كمتری را نسبت به سال‌های قبل كه خود طلا هم مشمول مالیات و عوارض بود پرداخت كند.

طبق بند 4 ماده 9 بخش خدمات قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید در صورتی كه حقوق و دستمزد به افراد پرداخت شود نباید نرخ مالیات بر ارزش افزوده به آن اضافه گردد و به عبارتی مشمول نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده نیست.

طبق ماده 4 قانون مالیات بر ارزش افزوده كه از دی 1400 لازم الاجرا می‌باشد؛ مؤدی باید حداكثر ظرف یك ماه پس از پایان هر فصل، فیش مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده محاسبه شده را به صورت جداگانه از سایت ارزش افزوده دریافت كند و بپردازد. در غیر این صورت مشمول جریمه عدم پرداخت مالیات و عوارض مربوطه خواهد شد.

یكی از تغییراتی كه در قانون جدید ارزش افزوده وجود دارد مهلت تسلیم اظهارنامه ارزش افزوده می باشد به این صورت كه مودی مکلف است حداکثر تا یك ماه پس از پایان هر فصل مبلغ خرید و فروش، مالیات و عوارض ارزش افزوده تعلق گرفته را به صورت الكترونیكی به سازمان ارسال كند تا مشمول جریمه عدم ارسال اظهارنامه ارزش افزوده در موعد مقرر نگردد.

مشتریانی كه به خرید، فروش و یا ارائه خدمات اشتغال دارند باید هنگام فروش كالا و خدمات مشمول، مبلغ مالیات و عوارض ارزش افزوده را از مشتریان دریافت كنند و در هنگام خرید نیز به همین روال مالیات و عوارض ارزش افزوده را بپردازد.

در پایان هر فصل باید تفاوت مالیات و ارزش افزوده كالاها و خدماتی كه پرداخت و دریافت كرده است را محاسبه كند. اگر در این محاسبات مبلغ ارزش افزوده بیشتری دریافت كرده باشد باید وجه آن را به سازمان بپردازد و در غیر اینصورت یعنی اگر مشخص شد كه مالیات و ارزش افزوده بیشتری پرداخت كرده است نیازی نیست مبلغی به سازمان مالیاتی پرداخت كند و این مبلغ به عنوان مانده طلبكاری مؤدی از سازمان لحاظ خواهد شد.

طبق ماده 38 ارزش افزوده كه از 13 دی 1400 اجرایی می‌شود نرخ مالیات و عوارض ارزش افزوده اكثر كالا و خدمات 9% استو به این صورت كه 4% آن مربوط به مالیات ارزش افزوده می‌باشد كه سهم حساب خزانه داری كل كشور است؛ 4% دیگر آن مربوط به عوارض ارزش افزوده است كه در واقع سهم شهرداری‌ها و دهیاری‌ها هستند و 1% باقی مانده به عنوان مالیات سلامت به وزارت بهداشت و درمان تعلق می‌گیرد.

بعضی از اقلام كالا مانند كالاهای نفتی، سیگار و محصولات دخانی و غیره كه در قانون ارزش افزوده به عنوان كالاهای خاص هستند دارای نرخ‌های ارزش افزوده متفاوتی می‌باشند كه در فصل 6 و 7 این قانون به تفصیل به آن اشاره شده است.

در واقع تمامی كالاها و خدمات مشمول مالیات و عوارض ارزش افزوده هستند به جز مواردی كه در ماده 9 قانون جدید به عنوان معاف اشاره شده است و نباید به مبلغ آن‌ها به ارزش افزوده اضافه گردد.

موارد معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده در ماده 9 قانون جدید ارزش افزوده به تفصیل به آن اشاره شده است و شامل اقلام، خدمات زیادی هستند مثل محصولات كشاورزی فرآوری نشده، انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی، كتاب، مجلات، دارایی‌های غیرمنقول مثل زمین، صنایع دستی تولید داخل و غیره

در ماده 1 قانون ارزش افزوده هر شخصی كه به عرضه كالا یا ارائه خدمات، واردات یا صادرات مبادرت كند باید مالیات بر ارزش افزوده بدهد.

البته همین افرادی كه به عنوان مؤدی شناخته می‌شوند بر اساس فراخوان‌هایی كه سازمان اعلام می‌كند مشمول ارزش افزوده می‌شوند و باید مالیات ارزش افزوده را بپردازند.

در صورتی که مؤدی حداكثر تا یك ماه پس از پایان هر فصل اظهارنامه ارزش افزوده را به سازمان ارسال نكند طبق ماده 36 قانون ارزش افزوده مشمول جریمه به میزان 10 میلیون ریال یا 2 برابر مالیات و عوارض پرداخت نشده در موعد مقررخواهد شد.

پس از اینكه اظهارنامه مالیاتی هر فصل به سازمان ارسال شد مؤدیان باید در مدت حداكثر یك ماه پس از هر فصل مالیات ارزش افزوده و عوارض ارزش افزوده را به طور جداگانه پرداخت كنند.

ارسال اظهارنامه مالیات ارزش افزوده به این شكل است كه حداكثر یك ماه پس از پایان هر فصل مودی باید خریدها و فروش‌های معاف و غیرمعاف را به همراه مالیات و عوارض ارزش افزوده مربوطه به صورت الكترونیكی به سازمان ارسال کرده؛ همچنین مالیات و عوارض آن را به سازمان مالیاتی پرداخت كند.