اگر در شرایط کم‌خوابی قرار گرفتید، چگونه کار کنید؟
به اندازه بخوابید! توصیه‌ای که ما همیشه شنیده‌ایم. این توصیه به خصوص از این جهت اهمیت دارد که پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند افرادی که کمبود خواب دارند بهره‌وری ضعیفی در محیط کار دارند-حتی اگر مدیر یا کارآفرین باشند. بله مهم است که به اندازه بخوابیم ولی گاهی این کار امکان‌پذیر نیست. روزهای زیادی وجود دارد که به دلیل حجم کاری یا اضطراب‌های ناشی از آن، تعداد ساعات یا کیفیت خواب ما مناسب نیست. اگر چنین مسئله‌ای به وجود بیاید و دچار کم‌خوابی شدیم، چطور در طول روز کار کنیم و بهره‌وری خود را حفظ کنیم؟
با بهترین و متداول‌ترین دارو برای این شرایط شروع کنیم: کافئین. در محیط‌های کاری در سراسر جهان کافئین بیشترین ماده مورد استفاده است. این داروی همه‌جا حاضر به خصوص در شرایطی که کارمندان از بی‌خوابی رنج می‌برند استفاده می‌شود و از آن انتظار می‌رود که بخشی از مسائل به وجود آمده را برطرف کند. البته اثر آن هم اثبات شده است: مصرف کافئین می‌تواند تا حدودی تاثیر بی‌خوابی بر عملکرد کاری را در کوتاه‌مدت کاهش دهد.
با این وجود، مصرف کافئین به عنوان یک راه‌حل بلندمدت و موثر محسوب نمی‌شود. علاوه بر عوارضی که مصرف بیش از حد آن به همراه دارد، بر کیفیت خواب نیز اثرگذار است و فرد در چرخه‌ای از کمبود خواب و مصرف کافئین قرار می‌گیرد. بنابراین بهتر است که مصرف این ماده فقط برای شرایط ویژه و استراتژیک اختصاص یابد.
راه حل واضح بعدی استراحت کردن است! کار کردن حین بی‌خوابی افراد را از نظر شناختی ناتوان می‌سازد و در نتیجه احتمال خطا کردن و ارایه کار بی‌کیفیت افزایش می‌یابد. علاوه بر این، مدیرانی که در چنین شرایطی کار می‌کنند، می‌توانند به بهره‌وری کل گروه آسیب وارد کنند. در واقع شما مقدار زیادی بی‌خوابی را تحمل کرده‌اید تا بیشتر کار کنید ولی بر اثر این بی‌خوابی کیفیت کار خود را در روز پایین می‌آورید. بنابراین در این شرایط دست نگه دارید. اگر فرصت کافی برای خوابیدن ندارید، چرت کوتاهی بزنید. حتی یک استراحت کوتاه ۲۰ دقیقه‌ای تفاوت معناداری در بهره‌وری و کیفیت کاری شما در ادامه ساعات کاری ایجاد خواهد کرد.
ممکن است در شرایطی باشید که نتوانید در کارتان وفقه ایجاد کنید و بخوابید. در این شرایط، ایده بعدی این است که استراتژی‌گذاری کنید که چه کارهایی را می‌توانید در شرایط بی‌خوابی انجام دهید. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کمبود خواب بیشترین آسیب را به وظایفی که نیازمند نوآوری و خلاقیت بالایی هستند وارد می‌کند. در مقابل، وظایفی که روتین روزانه هستند و به خلاقیت یا تفکر راهبردی نیاز ندارند راحت‌تر در شرایط بی‌خوابی انجام می‌شوند. در واقع، عبارت “این کار را در خواب هم می‌توانم انجام دهم”برای همین مواقع کاربرد دارد. اگر در شرح وظایفتان، کارهایی هستند که در خواب هم می‌توانید انجام بدهید، مناسب این شرایط است. البته از انجام دادن کارهایی که بسیار نتیجه-محور و استراتژیک هستند نیز پرهیز کنید زیرا در شرایط بی‌خوابی خطا بالا می‌رود و احتمال بروز اشتباه در نتایج نهایی کار وجود دارد.
استراتژی موثر دیگر در زمینه کاهش اثرات مخرب بی‌خوابی، این است که کم‌تر به ذهن خود فشار وارد کنید. در واقع باید در این شرایط تفویض اختیار کنید. می‌توانید برای تصمیم‌گیری از همکاران و مشاوران تخصصی خود استفاده کنید. یا از سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری بهره بگیرید و احتمال خطای خود را کاهش دهید. در صورتی که کمک خارجی برای تصمیم‌گیری ندارید، این کار را به زمان مناسب‌تری موکول کنید. همچنین سعی کنید در محیط آرام‌تری کار کنید. محیط پرازدحام و پر سر و صدا به افرادی که از کمبود خواب رنج می‌برند فشار بیشتری وارد می‌کند.
یک راه‌حل بلندمدت و قدرتمند در این زمینه وجود دارد که از طبیعت الهام گرفته شده است. دلفین‌ها با یک تعارض دوگانه و جذاب زندگی می‌کنند: در آب هستند ولی برای زندگی به هوا نیاز دارند. این به این معناست که دلفین‌ها همیشه در حال شنا در سطح آب هستند و البته شنا کردن مداوم در حین خواب ناممکن است. در این شرایط، نیمی از مغز آن‌ها به خواب می‌رود و نیمی دیگر مسئول شنا کردن و تنفس است. واضح است که انسان‌ها نمی‌توانند چنین کاری کنند. اما یک تیم می‌تواند. در شرایط بحرانی، اعضای تیم می‌توانند به نوبت و به صورت چرخشی کار و استراحت کنند. این امر در برخی محیط‌های کاری مانند تیم پرواز در پروازهای بین‌المللی و کادر درمان در بیمارستان‌ها دیده می‌شود.
بر همین اساس، در بسیاری از محیط‌های کاری فضایی مشخص به استراحت کارمندان اختصاص سافته است. وجود چنین فضایی در بسیاری از محیط‌های کاری و شرکتهای موفق-از جمله شرکتهای مطرح در سیلیکون ولی مانند گوگل و ماکروسافت-ارزش و اهمیت استراحت و تاثیر آن بر بهره‌وری تیم را ثابت می‌کند. البته یکی از معایب طراحی این فضاها در شرکت، احتمال تغییر فرهنگ سازمانی به گونه‌ای است که استراحت به هنجاری معمول و روزمره تبدیل شود. بنابراین باید استراحت در حین کار به استراتژی ویژه شرایط بحرانی و در جهت بهبود کیفیت کار تبدیل گردد.
در نهایت، ما همگی می‌دانیم که برای حفظ سلامتی خود و خوب کار کردن به خواب کافی نیاز داریم. اما زمانی که نمی‌توان این اصل مهم را رعایت کرد، اصولی وجود دارد که خطرات و مسائل جانبی کم‌خوابی را کاهش می‌دهد. مدیریت این خطرات در محیط کار اهمیت زیادی دارد به خصوص زمانی که حجم و فشار کاری افزایش می‌یابد. در این متن تعدادی از این اصول و راهکارها مورد بررسی قرار گرفت. شما نیز بسته به شرایط و فرهنگ سازمانی خود، می‌توانید با تدوین استراتژی‌های نوینی در جهت کاهش عوارض کم‌خوابی در محیط کار گام بردارید.
نویسنده: کریستوفر بارنس (Christopher M. Barnes)
مترجم: درنا اسدی
منبع: HBR.org